သမၼာက်မ္းစာအဘိဓါန္ (၂)

Ananiah အာနာနိယ

Ananiah အာနာနိယ ဟူေသာအနက္သည္ ေဂ်ဟို၀ါက ကာကြယ္ထားျခင္း၊ ေနာပႏွင့္ေဟဇာအၾကားရွိ၊ ဘင္ဂ်ာမင္မ်ဳိးႏြယ္မ်ား ေနထိုင္ရာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏အမည္ျဖစ္သည္ (ေနဟာမိ ၁၁း၃၂)။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ယခုေခတ္တြင္ တည္ရွိေနေသာ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ဖက္ ၃ မိုင္အကြာတြင္တည္ရွိေနေသာ ေဘးဟာနီနာ ရြာ ျဖစ္သည္။

Ananias အာနာနိယာ(စ္)

Ananias အာနာနိယာ(စ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ (၁) ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏ဘုံနာမည္ ျဖစ္ၿပီး ဟာနာနီယားဟူေသာ အမည္ႏွင့္တူညီ သည္။ အာနာနီယားစ္သည္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ရွိ အသင္းေတာ္၏အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအမည္ ျဖစ္ကာ မိမိညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ားကို မိမိမယားျဖစ္သူ ဆာဖီရာႏွင့္ ပူးေပါင္းလိမ္ညာသူျဖစ္သည္။ သူသည္ထိုစကားမ်ားကိုၾကားေသာအခါ လဲက်ေသဆုံးေလ၏။ (တမန္ေတာ္ ၅း၅) ေရွ႕ဦးခရစ္ယာန္မ်ားသည္ အမ်ားသေဘာတူညီခ်က္အရ အဖြဲ႕၀င္မ်ားအားလုံးသည္ မိမိတို႕၏ဥစ္ၥာပစည္းမ်ား ကို ႏႈတ္က ပတ္ေတာ္ ေဟာၾကားေရးႏွင့္ ဆင္းရဲသားမ်ားကို ကူညီရာတြင္ အသုံးျပဳရန္ သေဘာတူထားၾကသည္။ မိမိတို႕၏ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ကို ေရာင္းခ်ၿပီး ရလာေသာ ေငြမ်ားအား တမန္ေတာ္ႀကီးမ်ား၏ စီမံမႈေအာက္တြင္ ထားရွိၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၄း၃၆-၃၇)။ အာနာနိယစ္ဆိုသူသည္ မိမိပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို မိမိ၏စိတ္တိုင္းက် သိမ္းထားပုံရေသာ္လည္း သူက မိမိ၏ဥစ္ၥာမ်ားကို မိမိ၏ညီအစ္ကို မ်ားႏွင့္အမ်ား အတြက္ အသုံးျပဳရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ သူသည္တခ်ဳိ႕တစ္၀က္ကိုမူ မိမိအတြက္ သီးသန္႕ဖယ္ထားသုံးစြဲ ေသာ္ လည္း မိမိသည္ မိမိ၏ဥစ္ၥာမ်ားကို အားလုံးလႈဒါန္းခဲ့သည္ဟု လိမ္ၿပီး ေျပာဆိုလိုက္သည္။ အာနာနိယာ(စ္)ႏွင့္သူ၏ဇနီးဆာဖိရာ တို႕၏လုပ္ရပ္ ကို ဘုရားသခင္သည္ အမ်က္ထြက္ေတာ္မူသည္။ (၂) အာနာနိယာ(စ္) သည္ ဒါမစကုၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္သူ၏အမည္ လည္း ျဖစ္သည္။ သူသည္ ေပါလူးကို သြန္သင္ျပသသူျဖစ္သည္။ (တမန္ေတာ္ ၉း၁၀) သို႕ေသာ္ သူသည္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္ကဲ့သို႕ ခရစ္ယာန္ ဘာသာသို႕၀င္လာသည္ကိုမူ မသိရွိရေပ။ သူသည္ ဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာက်င့္ႀကံသူျဖစ္သည္။ သူသည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏ေလးစားျခင္းကို ခံရသူ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၂း၁၂)။ (၃) အာနာနိယာ(စ္) သည္ ေပါလူးကို ေဖလစ္မင္းထံသို႕ ပို႕ေဆာင္ေသာ ရဟန္းမင္းအႀကီးအကဲ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၃း၂၊ ၅၊ ၂၄)။

ဗညေအ့ အနတ္ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ တစ္ခုခုေတာင္း၍အေျဖရျခင္း၊ အီဇေရးလူမ်ဳိး၏တရားသူႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ရွန္ကာ ၏ဖခင္အမည္ ျဖစ္သည္ (တရားသူႀကီး ၃း၃၁)။

ဗညေအ့နာေ အနာေထမာဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ သန္႕ရွင္းျမင့္ျမတ္ေသာအရာကို ခင္းက်င္းထားျခင္း၊ ဆက္ကပ္ျခင္း၊ ထားရွိျခင္းဟု အနက္ရသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာသူမ်ားက ဗိမာန္ေတာ္သည္လွပေသာ ေက်ာက္တုံးမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ဘုရားသခင္ကို ဆက္ကပ္ပူ ေဇာ္ ထားသည့္ လွဴဖြယ္ပစည္းမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း တန္ဆာဆင္ထားေၾကာင္း (လုကာ ၂၁း၅)

ဗညေအ့သအ့ အနာေသာ့ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ဘင္ဂ်မင္လူမ်ဳိးထဲက ဒုကသည္မ်ား၏ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕အမည္ျဖစ္သည္ (ေယာရႈမွတ္စာ ၂၁း၁၈)။ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပါလက္စတိုင္းျပည္၌ ေတြ႕ရွိေသာ ၿမိဳ႕၏အမည္မ်ားကို ဥပေဒအရ မေျပာင္းၾကေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ ၄င္းၿမဳိ႕အမည္သည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ား ကိုးကြယ္ခဲ့ေသာ နတ္ဘုရား၏အမည္တစ္ခုခုကမွ် ဆင္းသက္လာပုံရသည္။ ထို႕အျပင္ ၄င္းေ၀ါဟာ ရသည္ ဒါ၀ိတ္မင္းႀကီး၏ အပါး ၃၀ ထဲက အေဘးဇဲ၏ ဇာတိၿမိဳ႕ျဖစ္သည္ (၂ ဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၂၃း၂၇)။ ၄င္းအမည္သည္ ေဂ်ရမိယား၏ ဇာတိၿမိဳ႕ႏွင့္ေနထိုင္ခဲ့ေသာၿမိဳ႕အမည္လည္း ျဖစ္သည္ (ေယရမိ ၁း၁၊ ၁၁း၂၁-၂၃၊ ၂၉း၂၇၊ ၃၇း၇-၉)။

ဗညေအ့သအ့ အနာေသာ့ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ သေဘၤာေက်ာက္ဆူးဟု အနက္ရသည္။ ေက်ာက္ဆူးဟူသည္ အခက္အခဲမ်ားကို ႀကံဳေတြ႕ခ်ိန္တြင္ စိတ္ဓါတ္ႀကံ႕ခိုင္ရန္ အားေပးေသာအရာကို အမြန္းတင္ေျပာဆိုရာတြင္လည္း အသုံးျပဳသည္။ (တမန္ေတာ္ ၂၇း၂၉)။

ဗညခငနညအ သ္ ီေပ် ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေဒးနီလ္၏႐ူပါ႐ုံထဲတြင္ သုံးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ေပၚလာေသာဘုရားသခင္ကို ေဖာ္ညြန္းရာ တြင္ ထာ၀ရ ဟူေသာ အနက္ျဖင့္ သုံးထားေသာ အသုံးအႏႈန္းျဖစ္သည္ (ဒံေယလ ၇း၉၊ ၁၃၊ ၂၂)။

ဗညိမနတ အန္ဒရူး ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရားရွင္၏ေနာက္လုိက္တပည့္ေတာ္ ၁၂ ပါးထဲက တစ္ပါး၏ အမည္ျဖစ္သည္။ သူသည္ ဂါေလေလးနယ္ထဲက ဘက္ဇိုင္းဒါၿမိဳ႕သား ျဖစ္သည္ (ေယာဟန္ ၁း၄၄)။ သူသည္ စီမြန္ေပတ႐ု၏ညီ ျဖစ္သည္ (မာေတးဦး ၄း၁၈၊ ၁၀း၂)။ သူသည္ ခရစ္ေတာ္ဘုရားက လူငါးေထာင္အား ေကၽြးေမြးခ်ိန္တြင္ ရွိေနသည္ (ေယာဟန္ ၆း၈-၉) သူသည္ ခရစ္ေတာ္ဘုရားကို ဖူးျမင္လိုေသာ ဂရိလူမ်ဳိးမ်ားအား မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္ (ေယာဟန္ ၁၂း၂၁-၂၂)။

ဗညိမသညငခက် အန္ဒေရာနိကု ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေအာင္ျမင္ေသာလူ၊ ဂ်ဴးခရစ္ယာန္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ေပါလူး၏ ေထာင္က်ေဖာ္ မိတ္ေဆြႏွင့္ေဆြမ်ဳိးျဖစ္သည္ (ေရာမ ၁၆း၇)။

ဗညနာ အာနင္ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အီစာကာမ်ဳိးႏြယ္ထဲ လယ္ဗီတီကာၿမိဳ႕၊ စမ္းေခ်ာင္းႏွစ္ခုဟု အနက္ရသည္။ ယခုုေခတ္၏ ေဂ်နင္းၿမိဳ႕အျဖစ္ ထင္ရွားေနေသာ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ အင္ဂန္နင္ကို ေခၚသည္။ (ေယာ႐ႈမွတ္စာ ၁၉း၂၁)

ဗညနမ အာေနဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေယာက်ၤားေလးဟု အနက္ရသည္။ (၁) ေခေဒါရေလာမာမင္းကို လိုက္လံရွာေဖြရာတြင္ အာျဗရဟမ္၏ စစ္သားမ်ားကို ပူးေပါင္းေသာ ကာနန္ၿမိဳ႕သား၏အမည္ ျဖစ္သည္ (ကမ္ၻာဦး ၁၄း၁၃၊၂၄)။ (၂) ေကာဟတ္သား၏ ေဆြမ်ဳိးတို႕ကို ေပးေသာ မနာေရွေဒသက ၿမိဳ႕၏အမည္ ျဖစ္သည္ (၁ ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ၆း၇၀)။

ဗညါနူ အင္ဂ်ဲလ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ သတင္းစကားသယ္ေဆာင္သူဟု ေဟဘ႐ူးဘာသာႏွင့္ဂရိဘာသာစကားအရ အနက္ရ သည္။ ““တေန႕သ၌ ေယာဘ၏သားသမီးတို႕သည္ အစ္ကိုႀကီးအိမ္၌ စားၿပီး စပ်စ္ရည္ကို ေသာက္လ်က္ေနၾကစဥ္၊ ေယာဘထံသို႕ တမန္တေယာက္လာၿပီး (ေယာဘ ၁း၁၄၊ ၁ ဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၁း၄)၊ ပေရာဖက္ကို ဆိုလိုသည္ (ေဟရွာယ ၄၂း၁၉၊ ဟဂဲ္ၢ ၁း၁၃) ရဟန္းကို ဆိုလုိသည္ (မာလာခိ ၂း၇) အသင္းေတာ္ထဲက ဘာသာေရးအမႈေတာ္ေဆာင္မ်ားကို ဆိုလိုသည္ (ဗ်ာဒိတ္ ၁း၂၀)။

ဗညါနမ အဲန္ဂရ္ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ မေက်နပ္မႈအေပၚ ေဖာ္ထုတ္ေသာ စိတ္၏ခံစားခ်က္အျပဳအမႈျဖစ္ၿပီး ဗမာလို ““အမ်က္ေဒါသ”” ဟု အနက္ရသည္။ ““သင္တို႕အား ငါဆိုသည္မွာ မည္သူမဆို မိမိ၏ညီအစ္ကိုအေပၚ အမ်က္ေဒါသထြက္လွ်င္ ႐ုံးေတာ္၌ အျပစ္စီရင္ျခင္းကို ခံထုိက္၏။ မိမိ၏ညီအစ္ကိုအား အသုံးမက်သူဟုေခၚ၍ ကဲ့ရဲ့ေစာ္ကားသူသည္ လႊတ္ေတာ္၌ အျပစ္စီရင္ျခင္းကို ခံထုိက္၏။ မိမိ၏ညီအစ္ကိုအား အ႐ူးဟုေခၚဆိုေသာသူသည္ ေဂေဟ့နာမီးဒဏ္ကို ခံထုိက္၏။ မာေတဦး ၅ း ၂၂)။ သင္တို႕သည္ အမ်က္ထြက္ၾကလွ်င္ပင္ အျပစ္မက်ဴးလြန္မိၾကေစႏွင့္။ ေနမ၀င္မီ သင္၏အမ်က္ကို ၿငိမ္းေစေလာ့ (ဧဖက္ ၄း၂၂)။ ယခုအခါ သင္တို႕သည္ အမ်က္ထြက္ျခင္း၊ ေဒါသႀကီးျခင္း၊ ရန္လိုမုန္းတီးျခင္း၊ သူတစ္ပါး၏အသေရကို ဖ်က္ျခင္း၊ ညစ္ညမ္း ေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းစသည့္ အရာအားလုံးကို စြန္႕ပယ္ၾကေလာ့ (ေကာ္ေလာေဆ ၃း၈)။

ဗညငာ အနင္းမ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ စမ္းေပါက္မ်ား၊ ဂ်ဴဒတိုင္းျပည္ရွိ ေထာင္မ်ားထဲတြင္ တည္ထားေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏ အမည္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ၄င္းၿမိဳ႕ကို အဲလ္ဂူ၀င္းဟု အမည္ေျပာင္းေခၚဆိုလ်က္ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ေဟဘရြန္၏အေနာက္ေတာင္ဖက္ရွိ ၁၀ မိုင္အကြာတြင္ တည္ရွိေနေသာ အဲစ္တက္မုတ္ၿမိဳ႕နားတြင္ တည္ရွိသည္ (ေယာ႐ႈမွတ္စာ ၁၅း၅၀)။

ဗညင်န အႏိုက္စ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ရွင္မာေတးဦး ၂၃း၂၃ တြင္သာ ေတြ႕ရွိရၿပီး အနက္မွာ ““စမုံစပါး”” ဟု အနက္ရသည္။ ““သင္တို႕သည္ ပင္စိမ္း၊ စၿမိတ္ႏွင့္ဇီယာတို႕ကို ဆယ္ဖို႕တစ္ဖို႕လွဴၾကလ်က္ တရားက်မ္းတြင္ ပို၍အေရးပါေသာ တရားမွ်တျခင္း၊ သနားၾကင္နာျခင္း၊ ယုံၾကည္ျခင္းစသည့္သြန္သင္ခ်က္တို႕ကိုမူကား လ်စ္လ်ဴ႐ႈၾက၏။””

ဗညညေ အာနား ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေက်းဇူးေတာ္၊ အသက္ႀကီးေသာမုဆိုးမ၊ ဖာႏူအဲလ္၏သမီး ျဖစ္သည္။ သူမသည္ ပေရာဖက္မ မီရီယမ္၊ ဒီဘိုရား၊ ဟူလ္ဒါကဲ့သို႕ပင္ ပေရာဖက္မ (အမ်ဳိးသမီးပေရာဖက္) ျဖစ္သည္။ ၂ ခေရာနီကာ ၃၄း၂၂)။ သူမသည္ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ခုႏွစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ သူမ၏ခင္ပြန္းသည္ ေသဆုံးသြားရာ သူမ၏မုဆိုးမဘ၀တစ္ခုလုံးကို ေန႕စဥ္ဗိ မာန္ေတာ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဆက္ကပ္ခဲ့သည္။ သူမသည္ အသက္ ၈၄ ႏွစ္ေရာက္ေသာ္ ဗိမာန္ေတာ္ထဲသို႕ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ သူမက ဗိမာန္ေတာ္ထဲသို႕ ၀င္ေရာက္ခ်ိန္သည္ အေနေသာစီေမအုန္က စကားေျပာတတ္လာၿပီး ျမတ္စြာဘုရားသခင္ကို ေက်းဇူး တင္ရင္း ေရွ႕ေခတ္က ကတိေပးခဲ့ေသာ သားေတာ္ကို ဤေလာကသို႕ေစလႊတ္မည္ဟူေသာ ကတိေတာ္ကို ျပည့္စုံေစခဲ့သည္ (လုကာ ၂း၃၆-၃၇)။

ဗညေညငေ့ အနာနီယား ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဘုရားသခင္၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံရသူ၊ ေနာ္ပ္ႏွင့္ေဟဇာၿမိဳ႕ အၾကားရွိ၊ ဘင္ဂ်ာမင္လူမ်ဳိးတို႕၏ ၿမိဳ႕အမည္ ျဖစ္သည္ (ေနဟာမိ ၁၁း၃၂)။ ၄င္းအာနာနီယားၿမိဳ႕သည္ ယခုေခတ္ တြင္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕၏ေျမာက္ဖက္ရွိ ၃ မိုင္တြင္ ရွိေနေသာ ရြာကေလးျဖစ္ေသာ၊ ေဘးဟာနီနာဟူေသာ ရြာအမည္ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ဗညေညငေ် အနာနိယာ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏အမ်ားသုံးနာမည္ ျဖစ္ၿပီး ဟာနာနီယားဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွင့္ တူညီသည္။ (၁) ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ရွိ ဘုရားေက်ာင္းအဖြဲ႕၀င္မ်ားထဲက အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ညီအစ္ကိုမ်ားကို လွည့္စားရန္ မိမိ၏ ဇနီးျဖစ္သူ ဆာဖီရႏွင့္ ေပါင္းပူးႀကံစည္ေသာ္လည္း သူက၀ိညာဥ္ေတာ္ျမတ္ကို လိမ္သည္ကို သိေသာအခါ လဲက်ၿပီး ေသဆုံးေလ သည္။ (တမန္ေတာ္ ၅း၅)။ (၂) တမန္ေတာ္ ၉း၁၀ တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ဒါမတ္စကတ္စ္ၿမိဳ႕မွ ခရစ္ယာန္တစ္ဦး၏အမည္ ျဖစ္သည္။  သူသည္ ေပါလူး၏စကားျပန္ ျဖစ္သည္ဟု သိရေသာ္လည္း မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္ကဲ့သို႕ေသာ လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ ေပါလူး၏ စကားျပန္ ျဖစ္သည္ကိုမူ မသိရွိရေပ။ သို႕ေသာ္ သူသည္ ဘုရားတရားကိုင္း႐ႈိင္းသူျဖစ္ၿပီး ဒါမတ္စကတ္စ္ၿမိဳ႕ထဲတြင္ နာမည္ေကာင္းရွိသူ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၂း၁၂)။ (၃) အနာနိယာဆိုသူသည္ ေပါလူးက ေဖးလစ္ထံသို႕ ေဖးလစ္၏ေငြထိန္း အျဖစ္ မေခၚလာခင္တြင္ ရဟန္းခ်ဳပ္တစ္ပါး ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၃း၅)။ (၄) ေပါလူးသည္ အျမင္အာ႐ုံခ်ဳိတဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အနာနိယသည္ ရဟန္းခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္ကို မသိရွိပုံ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ထင္ေၾကးေပးၾကသည္။

ဗညေအ့ အနာတ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ အေျဖ (ဥပမာ ဘုရားသခင္ထံေတာ္သို႕ ေတာင္းခံေသာ လိုအပ္ခ်က္ကို ရရွိျခင္းအေျဖ)၊ အီစ္ၥေရး၏ တရားသူႀကီးမ်ားထဲက တရားသူႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ရွမ္ကာ၏ဖခင္အမည္ ျဖစ္သည္ (တရားသူႀကီးမွတ္စာ ၃း၃၁)။

ဗညေအ့နာေ အနာသက္မာ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ တစ္စုံတစ္ခုကို ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊ ဗိမာန္ေတာ္ထဲ (၀ါ) သန္႕ရွင္းျမင့္ျမတ္ေသာ ေနရာ တြင္ အရာ၀တ္ၲဳတစ္ခုခုကို ခ်ထားျခင္း၊ က်မ္းက်ိန္ျခင္း၊ က်ိန္ဆဲျခင္းဟု အနက္ရသည္ (တမန္ေတာ္ ၂၃း၁၂၊ ၁၄၊ ၂၁၊ ၁ေကာ္ရင့္ ၁၂း၃)။

ဗညေအ့သအ့ အာနသုတ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဘင္ဂ်ာမင္မ်ဳိးႏြယ္စုထဲက ခိုလႈံရာၿမိဳ႕မ်ားထဲက ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏အမည္ ျဖစ္သည္ (ေယာ႐ႈမွတ္စာ ၂၁း၁၈)။ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဥပေဒအရ၊ ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္ ေတြ႕ရွိေသာ ၿမိဳ႕မ်ား၏အမည္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ခြင့္ မရွိေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ ၄င္း (အနာေသာ့)ၿမိဳ႕သည္ အနတ္ဟူေသာ နတ္ဘုရားမ၏အမည္မွ ဆင္းသက္လာေသာ ၿမိဳ႕အမည္ျဖစ္ သည္ဟု ယူဆထားၾကသည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ဒါ၀ိတ္မင္းႀကီး၏ အရာရွိ (၃၀) ထဲက တစ္ဦးျဖစ္ေသာ အေဘဇဲ၏ ေမြးဖြားရာဇာတိ ၿမိဳ႕ (ဒုတိယ ဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၂၃း၂၇)၊ ေဂ်ဟူ၏ဇာတိၿမိဳ႕ (ပထမရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ၁၂း၃)၊ ပေရာဖက္ေယရမိယား၏ ေမြးဖြားရာဇာတိၿမိဳ႕ႏွင့္ ပုံမွန္ေနထိုင္ေသာ ၿမိဳ႕ (ေယရမိ ၁း၁၊ ၁၁း၂၁-၂၃၊ ၂၉း၂၇၊ ၃၂း၇-၉) ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ျပည္ႏွင္ဒါဏ္မွျပန္လာေသာ ၁၂၈ ဦးေသာ စစ္သားမ်ား ႏွင့္ဆဲနာခ်ယ္ရိ၏ စစ္တပ္မ်ား၏ အႀကီးအက်ယ္ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံရသည္ (ေနဟာမိ ၇း၂၇၊ ဧဇရ ၂း၂၃)။

ဗညခ့သမ ေက်ာက္ဆူး ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေရာမေခတ္တြင္မူ စုံစမ္းစစ္ေဆးျခင္းခံရခ်ိန္ႏွင့္ သံသယစိတ္မ်ား ေပါက္ဖြား ခ်ိန္မ်ားတြင္ ခိုင္မာတည္ၾကည္စြာ ေနထိုင္တတ္ရန္ တင္စားၿပီးအသုံးျပဳေသာ ေ၀ါဟာရ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ သူတို႕သည္သေဘၤာကို ေက်ာက္ေဆာင္ႏွင့္တိုက္မိမည္စိုးေသာေၾကာင့္ သေဘၤာပဲ့ပိုင္းမွ ေက်ာက္ဆူးေလးခုကို ခ်ၿပီး မိုးလင္းေစရန္ ဆုေတာင္းၾက၏ (တမန္ေတာ္ ၂၇း၂၉)။ ခ်စ္မိတ္ေဆြတို႕၊ ဤသို႕ငါတို႕ေျပာေသာ္လည္း သင္တို႕၏အေရးႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္မူ၊ သင္တို႕သည္ ကယ္တင္ျခင္းဆိုင္ရာ ေကာင္းျမတ္ေသာေက်းဇူးေတာ္မ်ား ရရွိၾကမည္ကို ငါတို႕ေသခ်ာစြာ သိၾက၏။ (ေဟေျဗဦး ၆း၉)

ဗညိမနတ အန္ဒ႐ူး ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ““ေယာက်ၤားပီသျခင္း”” ဟု အနက္ရၿပီး ဂရိနာမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ၄င္းေ၀ါဟာရ သည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရား၏တပည့္ေတာ္ (၁၂) ပါးထဲက တစ္ပါး၏အမည္ ျဖစ္ကာ၊ သူသည္ ဂါလိလယ္နယ္၊ ဘဲဆိုက္ဒါးၿမိဳ႕ သားျဖစ္ၿပီး စီမုန္ေပတ႐ု၏အစ္ကို ျဖစ္သည္ (မာသဲဦး ၄း၁၈၊ ၂၀း၂)။ အခင္းအက်င္းတစ္ခုတြင္ ေဆးေၾကာျခင္း ကိုေပးေသာ ေယာဟန္ က ေယဇူးဘုရားအား ““ဘုရားသခင္၏သိုးငယ္ေတာ္ကုိ ၾကည့္ၾကေလာ့ (ေယာဟန္ ၁း၄၀)”” ဟု မိန္႕ၾကားျခင္းကို အန္ဒ႐ူးက ၾကားသိေသာအခါ အန္ဒ႐ူးသည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူး ေနာက္ကို ခ်က္ခ်င္းထၿပီး လိုက္သြားေသာ ပထမဦးဆုံးေသာ ခရစ္ေတာ္ဘုရား ၏ ေနာက္လိုက္တပည့္ေတာ္ ျဖစ္ေတာ္မူသည္။ သူသည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရားအား မက္ဆီယားသခင္အျဖစ္ သိရွိသြားေသာအခါ၊ မိမိ၏ညီျဖစ္ေသာ စီမုန္ေပတ႐ုအား ခရစ္ေတာ္ေယဇူးကို မိတ္ဆက္ေပးေတာ္မူခဲ့သည္။ အန္ဒ႐ူးသည္ တံငါသည္ဘ၀ကို ရွင္သန္ခဲ့ သူျဖစ္ၿပီး ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏ အယုံၾကည္ရဆုံးေသာ တပည့္ေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္သည္ (ေယာဟန္ ၆း၈၊ ၁၂း၂၂)။ သူသည္ ပီတာ၊ ယာကုပ္ႏွင့္ေယာဟန္တို႕ႏွင့္အတူ ခရစ္ေတာ္ဘုရားသခင္၏ ေနာင္တြင္ဆင္းႂကြလာမည့္အေျခအေနကို ေမးျမန္းခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္ (မာကု ၁၃း၃)။ သူသည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရားက လူငါးေထာင္အား ေကၽြးေမြးေနခ်ိန္တြင္ ရွိေနေသာ တပည့္ေတာ္ ျဖစ္သည္ (ေယာဟန္ ၆း၉)။ သူသည္ ခရစ္ေတာ္ကို ဖူးျမင္လိုၾကေသာ ဂရိလူမ်ဳိးမ်ားအား ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရားကို မိတ္ဆက္ ေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္ (ေယာဟန္ ၁၂း၂၂)။ အန္ဒ႐ူးသည္ တျခားသူမ်ား (သူတို႕ကမူ ပီတာ၊ မုန္႕မ်ားႏွင့္လူမ်ား၊ ဂရိလူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္) ကို ခရစ္ေတာ္ဘုရားထံသို႕ သုံးခါတိတိ ေခၚေဆာင္လာေပးခဲသည္။ သူက ထိုကဲ့သို႕ လူတန္းစားသုံးဖြဲ႕ကို ခရစ္ေတာ္ဘုရားထံေတာ္ သို႕ ေခၚေဆာင္လာေပးျခင္းသည္ အန္ဒ႐ူး၏ထူးျခားေသာပင္ကိုယ္လက္ၡဏာ တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။

ဗညိမသညငခက် အန္ဒ႐ိုနိကပ္စ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ““ေအာင္ျမင္ေနေသာလူ”” ဟု အနက္ရၿပီး ဂ်ဴးခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္တစ္ဦး ၏အမည္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ေပါလူး၏အမ်ဳိးသားခ်င္းႏွင့္ ေထာင္က်ေဖာ္သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သည္။ အန္ဒ႐ိုနိကပ္စ္သည္ တမန္ေတာ္ တို႕အၾကားတြင္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားၿပီး ေပါလူးထက္ အလ်င္ဦးစြာ ခရစ္ေတာ္ကို အေစခံခဲ့သူမ်ားထဲတြင္ တစ္ဦး အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္ (ေရာမ ၁၆း၇)။


ဗညနာ အနဲမ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ““စမ္းေရေပါက္ ႏွစ္ခု”” ဟု အနက္ရသည့္အျပင္ ဣဆခါလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာ လယ္ဗီတီကာ ၿမိဳ႕၏ ၿမိဳ႕အမည္ (ပထမရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ၆း၇၃) ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕ကို ယခုေခတ္တြင္မူ အဲန္ဂါနဲမ္ဟု ေခၚသကဲ့သို႕ ေဂ်နင္ၿမိဳ႕ (ေယာ႐ႈမွတ္စာ ၁၉း၂၁) ဟုလည္း ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚထားၾကသည္။


ဗညနမ အာေန ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ““ေယာက်ၤားေလး”” ဟု အနက္ရသည္။ ေခေဒါရေလာမာကို လိုက္လံဖမ္းဆီးရာတြင္ အာျဗရဟမ္ႏွင့္အတူ လိုက္လံပူးေပါင္းေသာ ကာနန္လူမ်ဳိးထဲကရြာသူႀကီးတစ္ဦး ျဖစ္သည္ (ကမ္ၻာဦး ၁၄း၁-၂၄)။ အာေနဟူေသာ အမည္သည္ ေလ၀ိအမ်ဳိးအႏြယ္ထဲက ေကာဟတ္မိသားစုမ်ားကို ေပးထားေသာ မာနာဆဲၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္ (ပထမရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ၆း၇၀)။


ဗညါနူ အင္ဂ်ဲလ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေဟဘ႐ူးႏွင့္ဂရိဘာသာစကားျဖစ္ၿပီး ““သတင္းသယ္ေဆာင္သူ (၀ါ) တမန္ေတာ္ (၀ါ) သတင္းေပးသူ”” ဟု အနက္ရသည္။ ၄င္းေ၀ါဟာရကို အဖဘုရားသခင္က မိမိအလိုေတာ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ ခန္႕ထားသူကို ရည္ညြန္းသည္။ ၄င္းေ၀ါဟာရသည္ သာမန္သတင္းေပးသူ (ေယာဘ ၁း၁၄း၁၊ ဓမ္ၼရာဇ၀င္ပထမေစာင္ ၁၁း၃)ကို ဆိုလိုသည္။ ““ယာဗက္ၿမိဳ႕သားအသက္ႀကီးသူတို႕က၊ အကၽြႏ္ုပ္တို႕သည္ အီစ္ၥေရးျပည္တေလွ်ာက္လုံးသို႕ တမန္တို႕ကို ေစလႊတ္ျခင္းဌါ ခုႏွစ္ရက္မွ် ငံ့လင့္ပါ။ ထိုအခါ ကယ္တင္ေသာ သူမေပၚမရွိလွ်င္ မင္းႀကီးထံသို႕ ထြက္ပါမည္ဟုဆိုၾက၏။ ၄င္းေ၀ါဟာရကို ပေရာဖက္ မ်ား (ေဟရွာယ ၄၂း၁၉)၊ ရဟန္းမ်ား (မာလာခိ ၂း၇) ႏွင့္ ေယဇူးဘုရား၏အမႈထမ္းမ်ားကို ေျပာဆိုရာ၌ အသုံးျပဳသည္ (ဗ်ာ ဒိတ္ေတာ္ ၁း၂၀)။ ““ငါ့ကၽြန္မွတစ္ပါး အဘယ္သူ ကန္းသနည္း။ ငါေစလႊတ္ေသာတမန္ကဲ့သို႕ အဘယ္သူသည္ နားပင္သနည္း။ ငါ့မိတ္ေဆြကဲ့သို႕ အဘယ္သူ ကန္းသနည္း။ ထာ၀ရဘုရား၏ ကၽြန္ကဲ့သို႕ အဘယ္သူ ကန္းသနည္း (ေဟရွာယ ၄၂း၁၉)””။ ““ပေရာဖက္၏ႏႈတ္ခမ္းသည္ ပညာကိုေစာင့္ရမည္။ သူ၏ႏႈတ္၌ လူတို႕သည္ တရားေတာ္ကို ရွာရၾကမည္။ အေၾကာင္းမူကား သူ သည္ ေကာင္းကင္ဗိုလ္ေျခအရွင္ထာ၀ရဘုရား ေစလႊတ္ေတာ္မူေသာ တမန္ျဖစ္၏ (မာလာခိ ၂း၇)””။ ““ၾကယ္ခုႏွစ္လုံးသည္လည္း ထိုခုႏွစ္ပါးေသာ အသင္းေတာ္တို႕ကို အုပ္ေသာ တမန္ျဖစ္ၾက၏ (ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ၁း၂၀)””။ ဘုရားသခင္သည္ ကပ္ေရာဂါကို ျဖစ္ ပြားေစလိုေသာအခါ ပုဂ္ၢိဳလ္စြဲမဟုတ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ တမန္ေတာ္မ်ားကို အသုံးျပဳသည္။ ““ေကာင္းကင္တမန္သည္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ကို ဖ်က္ဆီးမည္ဟု လက္ကို ဆန္႕ေသာအခါ ထာ၀ရဘုရားသည္ ထိုေဘးေၾကာင့္၊ ေနာင္တရေတာ္မူၿပီး တန္ၿပီ။ သင့္လက္ကို ႐ုပ္သိမ္းေလာ့ဟု လူတို႕ကို ဖ်က္ဆီးေသာ ေကာင္းကင္တမန္အား မိန္႕ေတာ္မူ၏ (ဓမ္ၼရာဇ၀င္ဒုတိယေစာင္ ၂၄း၁၆)””။ ဘုရားသခင္သည္ တမန္ေတာ္အား ေလအျဖစ္ အသုံးျပဳေတာ္မူသည္။ ““မိမိတမန္တို႕ကို ေလကဲ့သို႕လည္းေကာင္း၊ မိမိအေစအပါးတို႕ ကို မီးလွ်ံကဲ့သို႕လည္းေကာင္း ျဖစ္ေစေတာ္မူ၏ (ဆာလံ ၁၀၄း၄)။ ဘုရားသခင္သည္ တမန္ (၀ါ) သိၾကားမင္းတို႕ကို မိမိတို႕၏ပင္ ကိုယ္သဘာ၀အတိုင္း အသုံးမျပဳဘဲ မိမိတို႕၏လုပ္ငန္းတာ၀န္အတိုင္း တာ၀န္ေပးေတာ္မူသည္။ ဘုရားသခင္က အာဘရဟမ္အား မံေရသပိတ္ေတာအနားတြင္ ထင္ရွားျပေတာ္မူပုံ (ကမ္ၻာဦး ၁၈း၂၊ ၂၂) ယာကုပ္အား ေပေညလတြင္ ထင္ရွားျပျခင္း၊ (ကမ္ၻာဦး ၃၂း၃၀)၊ ဂိလ္ဂါလ္အရပ္တြင္ ေယာ႐ႈအား တန္ခိုးျပေတာ္မူျခင္း (ေယာ႐ႈ ၅း၁၀၊ ၁၅)တို႕ ျဖစ္ၾကသည္။ ခရစ္ေတာ္ဘုရားရွင္ျမတ္၏ လူ႕အျဖစ္ကို ယူေဆာင္လာျခင္းသည္ သိၾကားတမန္ေတာ္မ်ား၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို တေခတ္ဆန္းသစ္လာေစခဲ့သည္။ သိၾကား မင္းတို႕သည္ မိမိတို႕၏သခင္ႏွင့္အတူ ေလာကသို႕ဆင္းႂကြလာေတာ္မူၾကၿပီး အရွင္သခင္ကို အေစခံေတာ္မူၾကသည္။ သိၾကားတမန္ ေတာ္တို႕သည္ ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏ ႂကြေရာက္လာမည့္အခ်ိန္ကို ႀကိဳတင္ေဟာကိန္းထုတ္ေတာ္မူၾကသည္ (မာေတဦး ၁း၂၀၊ လုကား ၁း၂၆-၃၈)၊ ခရစ္ေတာ္ဘုရားက နတ္ဆိုး၏ေသြးေဆာင္ျခင္းကို ခံရၿပီးေနာက္ တမန္ေတာ္တို႕က ခရစ္ေတာ္အား အေစခံေတာ္မူၾက သည္ (မာေတဦး ၄း၁၁၊ လုကား ၂၂း၄၃)၊ ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏ရွင္ျပန္ထေျမာက္ေတာ္မူျခင္းႏွင့္ ေကာင္းကင္သို႕ တက္ႂကြေတာ္မူျခင္း အေၾကာင္းကို သိၾကားမင္းတို႕က ေၾကညာေတာ္မူ ၾကသည္ (မာေတဦး ၂၈း၂-၈၊ ေယာဟန္ ၂၀း၁၂၊ ၁၃၊ တမန္ေတာ္ ၁း၁၀၊ ၁၁)။ သိၾကားမင္းတို႕သည္ ဘုရားသခင္၏လူမ်ဳိးေတာ္ထံသို႕ ၀ိညာဥ္မ်ားကို ပို႕ေဆာင္ေနၾကသည္ (မာေတဦး ၁၈း၁၀၊ တမန္ေတာ္ ၅း၁၉၊ ၈း၂၆၊ ၁၀း၃၊ ၁၂း၇၊ ၂၇း၂၃)။ သိၾကားမင္းတို႕သည္ အျပစ္သား၏ မိမိအျပစ္အတြက္ ေနာင္တရျခင္းအေပၚ ၀မ္းေျမာက္ၾကသည္ (လုကာ ၁၅း၁၀)။ သိၾကားမင္းတို႕သည္ ေသဆုံးသြားၾကေသာ ၀ိညာဥ္မ်ားကို ေကာင္းကင္ႏိုင္ငံေတာ္သို႕ ပို႕ေဆာင္ၾက၏ (လုကာ ၁၆း၂၂)။ သိၾကားမင္းတို႕သည္ ေနာက္ဆုံးေသာေန႕၌ လူသားမ်ားကို စီရင္ဆုံးျဖတ္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကမည္ (မာေတဦး ၁၃း၃၉၊ ၄၁၊ ၄၉း၊ ၁၆း၂၇၊ ၂၄း၃၁)။———————–


ဗညါနမ အဲင္ဂါရ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေဒါသထြက္ျခင္းဟု အနက္ရသည္။ ေဒါသထြက္ျခင္းသည္ မိမိ၏အျမင္၌ တစ္စုံတစ္ခု ကို မေကာင္းေသာအရာဟု ျမင္ေတြ႕ရာမွ ထြက္ေပၚလာေသာ စိတ္မသာမယာျဖစ္ေသာ ခံစားခ်က္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ၄င္းေဒါသသည္ အလြန္အကၽြံျဖစ္လာလွ်င္မူ အျပစ္ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ (သင္တို႕အား ငါဆိုသည္မွာ မိမိ၏ညီအစ္ကိုအေပၚ အမ်က္ေဒါသထြက္လွ်င္ ႐ုံးေတာ္၌ အျပစ္စီရင္ျခင္းကို ခံထိုက္၏။ ““မိမိ၏ ညီအစ္ကိုအား အသုံးမက်သူဟု ေခၚ၍ကဲ့ရဲ႕ေစာ္ကားေသာသူသည္ လႊတ္ေတာ္၌ အျပစ္စီရင္ျခင္းကို ခံထိုက္၏။ မာေတဦး ၅း၂၂””၊ ““သင္တို႕သည္ အမ်က္ထြက္ၾကလွ်င္ပင္ အျပစ္မက်ဴးလြန္မိၾကေစႏွင့္။ ေနမ၀င္မီ သင္၏ အမ်က္ကို ၿငိမ္းေစေလာ့။ ဧဖက္ ၄း၂၆””၊ ““ယခုအခါ သင္တို႕သည္ အမ်က္ထြက္ျခင္း၊ ေဒါသႀကီးျခင္း၊ ရန္လိုမုန္းတီးျခင္း၊ သူတစ္ပါး၏ အသေရကိုဖ်က္ျခင္း၊ ညစ္ညမ္းေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းစသည့္အရာအားလုံးကို စြန္႕ပယ္ၾကေလာ့။ ေကာေလာဆဲ ၃း၈။ ခမည္းေတာ္ဘုရားသည္ အျပစ္ရွိေသာသူႏွင့္အျပစ္တို႕ကို မႏွစ္သက္ေပ။ ““ဘုရားသခင္သည္ ေျဖာင့္မတ္ေသာတရားသူႀကီး ျဖစ္ေတာ္မူ၍ မေကာင္းမႈျပဳေသာသူတို႕ကို ေန႕စဥ္ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ေတာ္မူ၏။ ဆာလံ ၇း၁၁””)။
ဗညငာ အနင္မ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေတာင္က်စမ္းေရမ်ား၊ ယုဒျပည္ရွိ ေတာင္တန္းမ်ားထဲတြင္ တည္ရွိေနေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏ အမည္ျဖစ္ၿပီး ၄င္းၿမိဳ႕၏အမည္သည္ ယခုအခါ အဲလ္ခူ၀င္၏ ေခၚတြင္ထားသည္။ အဲလ္ခူ၀င္ၿမိဳ႕သည္ ေဟဘရြန္ၿမိဳ႕၏  အေနာက္ ေတာင္ဖက္ရွိ ၁၀ မိုင္ေလာက္တြင္ တည္ရွိေသာ အဲလ္စ္ေတမုတ္ၿမိဳ႕အနားတြင္ တည္ရွိေနသည္။ (ေယာ႐ႈ ၁၅း၅၀)


ဗညငာေူ အဲနီမာလ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ တိရိစ္ၦာန္ဟုအနက္ရသည္။ တိရိစ္ၦာန္မ်ားသည္ အာ႐ုံမ်ားျဖင့္ ဖန္ဆင္းခံၾကရေသာ သက္ရွိသတ္ၲ၀ါမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ဓမ္ၼေဟာင္းေခတ္ထဲတြင္မူ ေလ၀ီဥပေဒက တိရစ္ၦာန္မ်ားကို သန္႕ရွင္းေသာတိရစ္ၦာန္ႏွင့္မသန္႕ရွင္းေသာ တိရစ္ၦာန္ဟူၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးခြဲျခားထားသည္။ သို႕ေသာ္ တိရစ္ၦာန္မ်ားသည္ ဓမ္ၼေဟာင္းေခတ္ ေနာ္ေအး၏ ေရႀကီးမႈမျဖစ္ခင္ကတည္းက တည္ရွိခဲ့ေသာ သတ္ၲ၀ါမ်ဳိးျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္ (ကမ္ၻာဦး ၇း၂)။ သန္႕ရွင္းေသာ တိရစ္ၦာန္မ်ားသည္ ဘုရားသခင္အား ပူေဇာ္ရာတြင္ အသုံးျပဳျခင္းကို ခံၾကရသည္။ စားၿမံဳ႕ျပန္ၿပီး သား၊ ခြါကြဲျပားေသာတိရစ္ၦာန္တို႕ကိုမူ မသန္႕ရွင္းေသာ အသားမ်ားအျဖစ္
သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ သန္႕ရွင္းေသာတိရစ္ၦာန္ႏွင့္မသန္႕ရွင္းေသာတိရစ္ၦာန္မ်ားအမည္စာရင္းမ်ားကို ဓမ္ၼေဟာင္းက်မ္းစာထဲက ““တရားေဟာရာက်မ္း ၁၄း၃-၂၀၊ ေတာလည္ရာက်မ္း ၁၁”” တို႕တြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။


ဗညင်န အႏိုက္စ္ ဟူေသာေ၀ါဟာရကို ရွင္မာေတဦး အခန္းႀကီး ၂၃း၂၃ တြင္သာ ေတြ႕ရွိသည္။ ၄င္းေ၀ါဟာရသည္ စမုံစပါး၊ စၿမိတ္ဟု အမ်ားက ေခၚၾကေသာ အပင္တစ္မ်ဳိး၏အမည္ျဖစ္သည္။ ၄င္းစမုံစပါးဟူေသာအမည္သည္ စပိန္၊ ေပၚတူဂီ ႏွင့္ဥေရာပ ေတာင္ပိုင္းရွိ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမ်ားဆုံး ေပါက္သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ဖာရီရွယ္မ်ားသည္ ၄င္းအပင္ကို ေရာင္းခ်ရာမွ ရရွိလာေသာ ၀င္ေငြမ်ား ျဖင့္ ဆယ္ဖို႕တစ္ဖို႕ကို ေပးေသာအက်င့္ ရွိၾကသည္။ ““သူေတာ္ေကာင္းေယာင္ေဆာင္ေသာ က်မ္းတတ္ဆရာႏွင့္ဖာရီေဇးဦး တို႕၊ သင္တို႕သည္ အမဂၤလာရွိၾက၏။ သင္တို႕သည္ ပင္စိမ္း၊ စၿမိတ္ႏွင့္ဇီယာတို႕ကို ဆယ္ဖို႕တစ္ဖို႕လွဴၾကလ်က္ တရားက်မ္းတြင္ ပို၍အေရးပါးေသာ တရားမွ်တျခင္း၊ သနားၾကင္နာျခင္း၊ ယုံၾကည္ျခင္းစသည့္သြန္သင္ခ်က္တို႕ကိုမူကား လ်စ္လ်ဴ႐ႈၾက၏။ မာေတးဦး ၂၃း၂၃””။
ဗညညေ အာနား ဟူေသာေ၀ါဟာရ၏အနက္သည္ကား ““ေက်းဇူးေတာ္”” ဟု အနက္ရသည့္အျပင္ ဖာႏူအဲလ္၏သမီး၊ အဖြားအုိ မုဆိုးမ၏ အမည္လည္း ျဖစ္သည္။ သူမသည္ မီရီအမ္၊ ဒီဘိုးရာႏွင့္ဟူလ္ဒါတို႕နည္းတူ အမ်ဳိးသမီးပေရာဖက္ ျဖစ္သည္။ (ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ဒုတိယေစာင္ ၃၄း၂၂)။ သူမသည္ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ခုႏွစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ သူမ၏ခင္ပြန္းသည္ ေသဆုံးေလရာ သူမ၏မုဆိုးမဘ၀ တစ္ခုလုံးတြင္ ဘုရားေက်ာင္းတို႕ ေန႕စဥ္သြားေရာက္ၿပီး ဗိမာန္ေတာ္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ အလုပ္မ်ားကို ကူညီလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သူမသည္ အသက္ ၉၄ ႏွစ္ေရာက္လာေသာ္၊ အသက္ႀကီးရင့္ၿပီး အေနေသာ စီေမအုန္က မိမိ၏ ဘုရားသခင္အား ေက်းဇူးတင္ခ်ီးမြမ္းေသာ မွတ္သားဖြယ္ရာစကားကို စေျပာေသာေန႕ႏွင့္ မိမိ၏သားေတာ္ကို ေလာကသို႕ ေစလႊတ္မည္ဟု ေရွ႕က ကတိထားေတာ္မူခ်က္ကို ျပည့္စုံေစေသာေန႕တြင္ ဗိမာန္ေတာ္ထဲသို႕ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ (လုကား ၂း၃၆-၃၇)။ ““အာရွဲအမ်ဳိး အႏြယ္၀င္ ဖာႏူအဲလ္၏သမီးအႏ္ၷာ အမည္ရွိေသာ ပေရာဖက္မတစ္ဦးရွိၿပီး သူမသည္အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ၿပီ ျဖစ္၏။ သူမသည္ ပ်ဳိရြယ္ေသာအခ်ိန္မွစ၍ ခင္ပြန္းသည္ ႏွင့္ခုႏွစ္ႏွစ္သာ ေပါင္းသင္းခဲ့ၿပီး အသက္ရွစ္ဆယ့္ေလးႏွစ္တိုင္ေအာင္ မုဆိုးမဘ၀ျဖင့္ ေနထိုင္ခဲ့၏ သူမသည္ ဗိမာန္ေတာ္မွမည္သည့္ အခါမွ်ထြက္ခြာျခင္း မရွိဘဲ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္လ်က္ အစာေရွာင္ျခင္းႏွင့္ဆုေတာင္းျခင္း အမႈတို႕ကို ေန႕ညမျပတ္ ျပဳလုပ္ေလ၏။ လုကာ ၂း၃၆-၃၈””


ဗညညေ် အာနား(စ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရ၏အနက္သည္ကား ေအဒီ ၇ မွ ၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ အသက္ရွင္ခဲ့ေသာ ရဟန္းအႀကီး အကဲတစ္ပါး၏အမည္ ျဖစ္ၿပီး သူ၏ဖခင္အမည္မွာ ဆဲတ္ ျဖစ္သည္။ ခရစ္သက္ၠရာဇ္ ၂၅ ခုႏွစ္တြင္မူ အာနား၏သမီးေတာ္ကို လက္ထပ္ခဲ့ေသာ ကာအီဖ (ေယာဟန္ ၁၈း၁၃) သည္ ၄င္းရဟန္းအႀကီးအကဲရာထူးသို႕ တိုးျမႇင့္ျခင္း ခံရသည္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိ သည္ကား၊ အာနားစ္သည္ ““ဆန္ေဟဒရင္း”” (ေရွ႕ေခတ္က ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏ ရဟန္းအႀကီးအကဲအဖြဲ႕၏အမည္) ၏ ဥက္ၠဌ သို႕မဟုတ္ ရဟန္းအႀကီးအကဲ၏ လက္ေထာက္ျဖစ္ခဲ့ ဟန္ရွိကာ၊ သူသည္ ကာအီဖႏွင့္အတူ ရဟန္းအႀကီး အကဲအျဖစ္ ေခၚေ၀ၚျခင္း ခံရသည္ (လုကာ ၃း၂)။ မိုးဇယ္၏ဥပေဒအရ၊ ရဟန္းအႀကီးအကဲျဖစ္သူသည္ ရာသက္ပန္ ျဖစ္ၾကရသည္ (ေတာလည္ ရာ ၃း၁၀)။ အာနားစ္ သည္ ေရာမဘ႑ေရးမွဴးက ရာထူးမွျဖဳတ္ခ်ခဲ့ေသာ္လည္း ဂ်ဴးလူမ်ဳိးေတြကမူ သူ႕ကို ရဟန္းအႀကီးအကဲအျဖစ္ လက္ခံေနဆဲ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးသည္ အာနား၏မ်က္ေမွာက္သို႕ ေဆာင္ယူေတာ္မူျခင္းကို ခံရၿပီးေနာက္ အာနားသည္ ခရစ္ေတာ္ ဘုရားကို ခ်ည္ေႏွာင္ေစလ်က္ ရဟန္းအႀကီးအကဲျဖစ္သူ ကာအိဖထံသို႕ ပို႕ေစ၏ (ေယာဟန္ ၁၈း၁၉-၂၃) (မာေတဦး ၂၆း၅၇-၆၈)။ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရားအား အာနား၏ေရွ႕ေမွာက္တြင္ စစ္ေဆးျခင္းကို ရွင္ေယာဟန္တစ္ပါးကသာ ဧ၀ံေဂလိက်မ္းထဲတြင္ မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားေတာ္မူသည္။ အာနားသည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏ရဟန္းအႀကီးအကဲအဖြ႕ဲသို႕ ပီတာႏွင့္ေယာဟန္တို႕အား မခန္႕အပ္ ခင္အထိ ၄င္းအဖြဲ႕တြင္ ဥက္ၠဌ ျဖစ္ခဲ့သည္ (တမန္ေတာ္ ၄း၆)။
ဗညညသငညအ ဆီလူးဘိသိက္ေပးျခင္း
ဗညညသငညအ (အႏိြင့္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဒဒဆီလူးဘိသိက္ေပးျခင္း”” ဟု အနက္ရသည္။ ေဟဘ႐ူးလူမ်ဳိးမ်ားထဲတြင္ ေမႊးႀကိဳင္ေသာဆီျဖင့္ လိမ္းႀကံျခင္းသည္ ပုံမွန္ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိၾကေသာ အေလ့အက်င့္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ (၁) ထိုကဲ့သို႕ ဆီလူးႀကံျခင္းသည္ သန္႕ရွင္းေသာ၊ ျမင့္ျမတ္ျခင္းသို႕ ပူေဇာ္ျခင္း၏ တမူထူးျခားေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ရဟန္းအႀကီးကို ဆီလူးႀကံျခင္း (ထြက္ေျမာက္ရာ ၂၉း၂၉၊ ေတာလည္ရာ ၄း၃) ႏွင့္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ၀တ္႐ုံမ်ားကို လိမ္းႀကံျခင္း (ထြက္ေျမာက္ရာ ၃၀း၂၆)။ ထို႕ေၾကာင့္ ရဟန္းအႀကီးႏွင့္ ဘုရင္တို႕သည္ “ဆီလူးႀကံခံရသူ” (ေတာလည္ ၄း၃၊ ၅၊ ၁၆၊ ၆း၂၀၊ ဆာလံ ၁၃၂း၂၀)။ ဘုရင္အား ဆီလိမ္းႀကံျခင္းသည္ သရဖူေဆာင္းေပးျခင္းႏွင့္ တန္းတူျဖစ္သည္ (ပထမဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၆း၁၃၊ ဒုတိယဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၂း၄)။ ပေရာဖက္မ်ားသည္လည္း ဆီလူးႀကံျခင္းကို ရရွိၾကသည္ (တတိယ ဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၉း၁၆၊ ပထမရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ၁၆း၂၂၊ ဆာလံ ၁၀၅း၁၅)။ ဒိုင္းလႊားကို ဆီလူးျခင္း (ေဟရွာယ ၂၁း၅) အနက္သည္ ဒုိင္းလႊားျပဳလုပ္ေသာ သားေရကို ဆီျဖင့္ပြတ္တိုက္ျခင္း ဓေလ့ျဖစ္ၿပီး ၄င္းသားေရဒိုင္းလႊားအား စစ္ပြဲတြင္ အသုံးျပဳရန္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းၿပီးသင့္ေလွ်ာ္သည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ (၂) ဆီလူးျခင္းသည္ ဧည့္၀တ္ေက်ပြန္ျခင္း၏အျပဳအမႈ ျဖစ္သည္ (လုကား ၇း၃၈၊ ၄၆)။ ထိုကဲ့သို႕ ဆီလူးျခင္းသည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏ ဓေလ့တစ္ခုျဖစ္ၿပီး မိမိကိုယ့္ကိုဆီလူးၾကသည္။ ထို႕ကဲ့သို႕ မိမိကိုယ္ကိုဆီလူးျခင္းသည္ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ကား မိမိကိုယ္ကို ျပန္လည္လန္းဆန္းေစျခင္း သို႕မဟုတ္ မိမိတို႕၏ခႏ္ၶာကိုယ္ကို ျပန္လည္အင္အား ျဖည့္ျခင္း အနက္ရသည္ (တရားေဟာ ၂၈း၄၀၊ ႐ုဒ္ ၃း၃၊ ဒုတိယဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၄း၂၊ ဆာလံ ၁၀၄း၁၅)။  ဤဓေလ့ကို ယေန႕အခ်ိန္အထိ အေရဗီယားလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဆက္လက္က်င့္သုံးေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ (၃) ဆီကို ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ရည္ရြယ္ခ်က္တြင္လည္း အသုံးျပဳသည္။ ဆီကို လူနာမ်ားအား လိမ္းႀကံေပးျခင္းႏွင့္ အနာမ်ားတြင္လည္း လိမ္းႀကံၾကသည္ (ဆာလံ ၁၀၉း၁၈၊ ေဟရွာယ ၁း၆၊ မာကု ၆း၁၃၊ ယာကုပ္ ၅း၁၄)။ (၄) ေသသြားေသာ အေလာင္းကိုလည္း တခါတရံတြင္မူ ဆီလိမ္းရသည္ (မာကု ၁၄း၈၊ လူကား ၂၃း၅၆)။ (၅) ကတိေတာ္ကို ေျပာၾကားသူကိုလည္း ဆီလိမ္းခံရသူ (၀ါ) မက္ဆီယား ဟု ေခၚၾကသည္ (ဆာလံ ၂း၂၊ ဒံေယလ ၉း၂၅ယ ၂၆)။ အေၾကာင္းရင္းကား သူသည္ သန္႕ရွင္းေသာ၀ိညာဥ္ေတာ္၏ ဆီျဖင့္လိမ္းႀကံျခင္းကို ရရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီး (ေဟရွာယ ၆၁း၁) ၀မ္းေျမာက္ရႊင္လန္းျခင္း၏ဆီအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ၾကသည္ (ဆာလံ ၄၅း၇၊ ေဟေျဗဦး ၁း၉)။ နာဇရက္ၿမိဳ႕ သားေယဇူးသည္ ဆီျဖင့္လိမ္းႀကံ ျခင္းကို ခံရသူ ျဖစ္သည္ (ေယာဟန္ ၁း၄၁၊ တမန္ေတာ္ ၉း၂၂၊ ၁၇း၂-၃၊ ၁၈း၅၊ ၂၈) ဓမ္ၼေဟာင္းက်မ္း၏မက္ဆီးယားသခင္ ျဖစ္ေတာ္မူသည္။


ဗညအ (အဲန္႕) ပုရြတ္ဆိတ္
ဗညအ (အဲန္႕) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေဟဘ႐ူးစကားျဖစ္ၿပီး အနက္သည္ကား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ကိုက္ျဖတ္ျခင္းဟု အနက္ရသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာအားျဖင့္ ဗညအ ဟု ေခၚဆိုၿပီး ျမန္မာဘာသာစကားသို႕ အနက္ျပန္ရေသာ္၊ ပုရြတ္ဆိတ္ဟု အနက္ရသည္။ (ပညာအလိမ္ၼာက်မ္း ၆း၆၊ ၃၀း၂၅)။ ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္မူ ပုရြတ္ဆိတ္အမ်ားစုသည္ တိရစ္ၦာန္မ်ား၏အညစ္အေၾကးမ်ားကို စားသုံးၾကေသာ္လည္း တျခားပုရြတ္ဆိတ္မ်ားသည္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္  ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၏အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို စားသုံးျခင္းျဖင့္ အာဟာရမ်ားကို ရယူၾကရသည္။ ပုရြတ္ဆိတ္မ်ားသည္ မုိးတြင္းတြင္မူ အစာမ်ားကို စုေဆာင္းၾကၿပီး အနာဂါတ္အတြက္ စုေဆာင္းသိုေလွာင္ ထားၾကသည္။ ထိုက့ဲသို႕စုေဆာင္း တတ္ေသာ ပုရြတ္ဆိတ္မ်ားကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ တက္ၠစိျပည္နယ္၊ အိႏ္ၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ အီတလီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေလ့လာေတြ႕ ရွိရသည္။


ဗညအငခ့မင်အ (အဲန္တိခ႐ိုက္စ္) ခရစ္ေတာ္ကိုဆန္႕က်င္သူ
ဗညအငခ့မင်အ (အဲန္တိခ႐ိုက္စ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ““ခရစ္ေတာ္ကိုဆန္႕က်င္သူ”” ဟု အနက္ရသည္။ ဤေ၀ါဟာရ သည္ သမ္ၼာက်မ္းစာတစ္အုပ္လုံးတြင္ တပည့္ေတာ္ႀကီးေယာဟန္တစ္ပါးတည္းသာ သုံးစြဲခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ အတုအေယာင္ဆရာမ်ားအား ရည္ၫြန္းၿပီး တပည့္ေတာ္ႀကီးေယာဟန္က၊ (၁ေယာဟန္ ၂း၁၈၊ ၂၂၊ ၄း၃၊ ၂ ေယာဟန္ ၁း၇) ယခုအခ်ိန္တြင္ပင္ ခရစ္ေတာ္ကို ဆန္႕က်င္သူ အမ်ားအျပား ရွိေနၾကၿပီဟု မိန္႕ၾကားေလသည္။ (၁) ဤေ၀ါဟာရ သည္ ““ဖ်က္ဆီးတိုးပြားေအာင္ျမင္ေသာ မင္း”” (ဒံေယလ ၇း၂၄-၂၅၊ ၈း၂၃-၂၅) တင္စားေခၚေ၀ၚထားသည္။ (၂) ၄င္းေ၀ါဟာရကို ခရစ္ေတာ္ဘုရားကိုယ္ေတာ္တိုင္က အတုအေယာင္ခရစ္ေတာ္မ်ားအား ရည္ၫြန္းၿပီး သြန္သင္ေတာ္မူ သည္ (မာေတဦး ၂၄း၅၊ ၂၃-၂၄)။ သံေပါလူးက ခရစ္ေတာ္ကိုဆန္႕က်င္သူအား ““တရားမဲ့ေသာသူ””ဟု တင္စားထားသည္ (၂ သက္ဆာေလာနိ ၂း၃-၄၊ ၈-၁၀)။ ေနာက္ဆုံးတြင္မူ ခရစ္ေတာ္ကိုဆန္႕က်င္သူအား ““ပင္လယ္မွတက္လာေသာ သတ္ၲ၀ါ”” (ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ၁၃း၁၊ ၁၇း၁-၁၈)။
ဗညအငသခ့ (အႏ္ၲီေယာ့)-ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမွ ၿမိဳ႕ႀကီးျဖစ္ေသာအန္တီအုပ္ၿမိဳ႕
ဗညအငသခ့ (အႏ္ၲီေယာ့) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ၊ အိုရြန္းေတးပင္လယ္နားရွိ၊ ေျမထဲပင္လယ္မွ ၁၆ မိုင္အကြာ၊ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕၏ေျမာက္ဖက္ မိုင္ ၃၀၀ ၀န္းက်င္တြင္ တည္ထားေသာ ၿမိဳ႕၏အမည္ ျဖစ္သည္။ ဤၿမိဳ႕သည္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ႀကီးျဖစ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေနာက္ဆုံးတြင္မူ ေရာမအင္ပါယာေခတ္တြင္မူ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ အာရွရွိေရာမျပည္ နယ္ခြဲ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤၿမိဳ႕ကို ေရာမဘုရင္လက္ထဲတြင္မူ ေရာမ၊ အလက္ဇန္ဒရီယားၿမိဳ႕မ်ားၿပီးလွ်င္ တတိယ အဆင့္ရွိေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းအန္တီအုပ္ၿမိဳ႕ကို အေရွ႕နယ္ေျမ၏ ပထမၿမိဳ႕ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာသည္ ဤၿမိဳ႕တြင္ စတင္မ်ဳိးေစ့ခ်ခဲ့သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၁း၁၉၊ ၂၁၊ ၂၆) ၿပီး ““ခရစ္ယာန္”” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရအသုံးအႏႈန္းကိုလည္း ဤၿမိဳ႕တြင္ စတင္အသုံးျပဳခဲ့ၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၁၁း၂၆)။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ေရွ႕ဦးပိုင္း ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္၏သမိုင္းႏွင့္လည္း ဆက္စပ္မႈ ရွိသည္ (တမန္ေတာ္ ၆း၅၊ ၁၁း၁၉၊ ၂၇-၂၈၊ ၃၀၊ ၁၂း၂၅၊ ၁၅း၂၂-၃၅၊ ဂလာဆီးယား ၂း၁၁-၁၂)။ ဤၿမိဳ႕သည္ တမန္ေတာ္တို႕အား ခရစ္ေတာ္ဘုရားကို မသိေသးေသာသူမ်ားထံသို႕ ေစလႊတ္ျခင္းျပဳရာတြင္ အဓိကက်ေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ဤၿမိဳ႕သည္ ေအဒီ ၄၀၇ ႏွစ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူေသာ ခရစ္ယာန္ တို႕၏ဖခင္ႀကီး ရဟႏ္ၲာ ခရစ္ေစာစတြမ္၏ ဇာတိၿမိဳ႕လည္း ျဖစ္သည္။ ဤအန္တီအုပ္ၿမိဳ႕သည္ ယေန႕ေခတ္တြင္မူ အန္တာကီယာၿမိဳ႕ဟု ေခၚေ၀ၚၾကၿပီး ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ပ်က္စီးေနၿပီး ၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းေသာ တူရကီၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္။ ဖိလီပိကဲ့သို႕ပင္၊ ၄င္းၿမိဳ႕ကို ေရာမလူမ်ဳိးတို႕၏ လက္ေအာက္ခံၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္။ ဤကုိလုိနီၿမိဳ႕ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား ကို ““ေရာမရာဇ၀တ္တရားသူႀကီးမ်ား”” ဟု အမည္ေပးၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၁၆း၂၀-၂၁)။ ေပါလူးႏွင့္ ဘာနဘားစ္တို႕ သည္ မိမိတို႕၏ ပထမဆုံးေသာ သာသနာျပဳခရီးစဥ္အျဖစ္ ပီစီဒိယျပည္၏ေျမာက္ဖက္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၃း၁၄)။ ၄င္းၿမိဳ႕တြင္ တရားဇရပ္မ်ားႏွင့္ဘာသာအယူ၀ါဒေျပာင္းသူမ်ားကို အမ်ားအျပား ေတြ႕ရွိၾကသည္။ ဤၿမိဳ႕တြင္ တရားေဟာၾကားရာ၊ ခရစ္ေတာ္ဘုရားကို လက္ခံသူမ်ား မ်ားျပားလာၾကေသာ္လည္း ဂ်ဴဒလူမ်ဳိးမ်ားကမူ သူတို႕ႏွစ္ဦးကို ဆန္႕က်င္ၾကၿပီး ဤၿမိဳ႕မွ ေမာင္းထုတ္ခံၾကရသည္။ ေပါလူးသည္ ၄င္းပီစီဒိယၿမိဳ႕မွအျပန္ခရီးတြင္ မိမိ၏ေနာက္လိုက္တပည့္ မ်ားကို ေသခ်ာေစရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အႏ္ၲီေယာ့ၿမိဳ႕ကို ၀င္လာခဲ့သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၄း၂၁)။ ယခုေခတ္တြင္မူ ၄င္းေနရာ သည္ ဧဖက္ၿမိဳ႕၏အေရွ႕ဖက္တြင္ တည္ရွိေနေသာ ““ဇာလိုဘဲခ်္”” ဟူေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္ တည္ရွိေနသည္ဟု သိရသည္။
ခ ခရစ္ေတာ္ဘုရား မေမြးဖြားခင္ (ဘီစီ ၂၈၀ မွ ၆၅) အတြင္းတြင္ ရွိခဲ့ၾကေသာ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမွ ဘုရင္မ်ား၏အမည္ ျဖစ္သည္။ (၁) တန္ခိုးႀကီးေသာ အႏ္ၲီေယာ့ကုစ္သည္ ဘီစီ ၂၂၃ တြင္ ထီးနန္းရရွိသည္။ သူ႕ကို ေျမာက္ရွင္ဘုရင္ဟု (ဒံေယလ ၁၁း၁၃-၁၉) တြင္ တင္စားထားသည္။ ““ေျမာက္ရွင္ဘုရင္ သည္ တဖန္ေပၚလာ၍ အရင္ထက္မ်ားစြာေသာ အလုံးအရင္းတို႕ကို စီရင္ၿပီးမွ ကာလအတန္အရာလြန္လွ်င္ စစ္အဂၤါမ်ား၊ စည္းစိမ္မ်ားႏွင့္အဆက္ဆက္ လာလိမ့္မည္ (ဒံေယလ ၁၁း၁၃)””။ သူ႕ကို သူ႕သား ျဖစ္သူ စီလီကူစ္ ဖိလိုပေတက ဘီစီ ၁၈၇ တြင္ ဆက္ခံခဲ့သည္ (ဒံေယလ ၁၁း၂၀)။ စီလီကူစ္ဖိလိုပေတကို အခြန္ေကာက္ ခံသူဟု တင္စားထားၿပီး ““ႏိုင္ငံေတာ္ ၏ ဘုန္းစည္းစိမ္းကို ႐ႈတ္ခ်လ်က္၊ ေငြေတာ္ခြဲေသာသူသည္ေပၚလာ၍ ခဏရွိၿပီးမွ ေဒါသအမ်က္မထြက္ စစ္မတိုက္ဘဲ ဆုံး႐ႈံးျခင္းသို႕ ေရာက္လိမ့္မည္ (ဒံေယလ ၁၁း၂၀)””။ (၂) အႏ္ၲီေယာ့ကုစ္ (၄) သည္ ““ဘုရားသခင္ကိုေဖာ္ထုတ္သူ”” ဟု အမည္ရထားၿပီး သူ၏ညီေတာ္ စီလီကူစ္အား ဘီစီ ၁၇၅ တြင္ ထီးနန္းဆက္ခံခဲ့သည္။ သူ၏အက်င့္ႏွင့္အသက္ရွင္သန္ပုံ သည္ ““ယုတ္မာေသာသူ”” ဟု ဒံေယလက တင္စားထားသည္ (ဒံေယလ ၁၁း၂၁-၃၂)။ သူသည္ ကလဲ့စားေခ်လိုေသာစိတ္ ျဖင့္၊ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္မည့္အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းၿပီး ၄င္းၿမိဳ႕ကို တုိက္ခိုက္ရာ၊ ၿမိဳ႕သူ/သားမ်ားအားလုံးကို ရက္စက္ စြာ သတ္ျဖတ္သည့္အျပင္ ၄င္းၿမိဳ႕ကိုလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီး ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ မာကာလူမ်ဳိးေခါင္း ေဆာင္မ်ား၏ ရဲရင့္ေသာဦးေဆာင္မႈေအာက္တြင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကီးမားေသာ စစ္ပြဲကို ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကၿပီး  အႏ္ၲီေယာ့ကုစ္၏ စစ္တပ္ကို အႏိုင္တိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အႏ္ၲီေယာ့ကုစ္က ဂ်ဴးလူမ်ဳိးစစ္တပ္ကို ျပန္တိုက္ရန္ သြားေနစဥ္ တြင္ လမ္းခရီး၌ ဘီစီ ၁၆၄ တြင္ ေသဆုံးသြားသည္။


ဗညအငစေ် (အႏ္ၲိပတ္စ္)- ေဟ႐ုဒ္ဘုရင္၏သားအမည္ႏွင့္သစ္ၥာရွိေသာအာဇာနည္တစ္ဦး၏အမည္
ဗညအငစေ် (အႏ္ၲိပတစ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ (၁) ေဟ႐ုဒ္ဘုရင္သားျဖစ္ေသာ ေဟ႐ုဒ္အႏ္ၲိပတ္စ္၏အမည္ ျဖစ္သည္။ အႏ္ၲိပတစ္သည္ ေဟ႐ုဒ္ဘုရင္က ဆာမရီတန္အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ေသာ မာလ္တာေခ်ႏွင့္ရေသာ သား ျဖစ္သည္။ သူသည္ ခရစ္ေတာ္ေယဇူးဘုရား၏ ေလာကတြင္အသက္ရွင္ေနထိုင္ခ်ိန္တစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ ဂါလိလဲနယ္တစ္ခုလုံးႏွင့္ႏွင့္ ေဂ်ာ္ဒန္ႏွင့္ပင္လယ္ေသအေရွ႕ပိုင္းတစ္ျခမ္းတို႕ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူ ျဖစ္သည္ (လုကာ ၂၃း၇)။ သူသည္ အေရးမႀကီး၊ တန္ခိုး မရွိေသာ မင္းသားျဖစ္ၿပီး ယုတ္မာၿပီးျပစ္မႈမ်ဳိးစုံကို က်ဴးလြန္ေသာအမႈျဖင့္ တရားဆြဲရမည့္သူ ျဖစ္သည္ (မာကု ၈း၁၅၊ လုကာ ၃း၁၉၊ ၁၃း၃၁-၃၂)။ သူသည္ မိမိတစ္၀မ္းကြဲအစ္ကိုျဖစ္ေသာ ေဟ႐ုဒ္ဖီလစ္ဇနီးျဖစ္ေသာ ေဟ႐ုဒိ္ၵယကို ဆြေပးေသာပြဲ၌ ေဆးေၾကာျခင္းေပးေသာေယာဟန္၏ေခါင္းကို ျဖတ္ (မာေတဦး ၁၄း၁-၁၂) သူ ျဖစ္သည့္အျပင္ ၀မ္းကြဲ အစ္ကို၏ဇနီးကို လက္ထပ္သူလည္း ျဖစ္သည္။ သူသည္ ေက်ာ္ျဖတ္ျခင္းပြဲအတြက္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိေနစဥ္ ပီလာတုမင္းက ခရစ္ေတာ္ဘုရားသခင္ကို သူ႕အား ပို႕လိုက္သည္ (လုကာ ၂၃း၇)။ သူသည္ ဘုရားျမတ္ခရစ္ေတာ္အား ညစ္ညမ္းေသာေမးခြန္းမ်ားကို ေမးသည့္အျပင္ ျပက္ရယ္ျပဳၿပီးေနာက္ ပီလာတုမင္းထံသို႕ ျပန္ပို႕သူ ျဖစ္သည္။ သူ၏ အိမ္တြင္းဘ႑ာထိန္းျဖစ္ေသာ၊ ခုဇာ၏မယားသည္ ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏တပည့္ေတာ္မ်ားထဲတြင္ သစ္ၥာရွိသူတစ္ဦး အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္ (လုကာ ၈း၃)။ (၂) အႏ္ၲိပတစ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ သစ္ၥာရွိေသာအာဇာနည္တစ္ဦး၏ အမည္ ျဖစ္သည္ (ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ၂း၁၃)။


ဗညအငစေအမင် (အႏ္ၲိပထရီစ္)- ေဟ႐ုဒ္ဘုရင္တည္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕
ဗညအငစေအမင် (အႏ္ၲိပထရီစ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ (၁) ေဟ႐ုဒ္ဘုရင္တည္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕၏အမည္ ျဖစ္သည္။ သူ႕ဖခင္၏ အမည္သည္ ““အႏ္ၲိပေတ”” ျဖစ္ၿပီး သူ႕ဖခင္ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ၄င္းၿမိဳ႕အား ၄င္းအမည္ကို မွည့္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ဆီဇားရိယႏွင့္လီဒါၿမိဳ႕အၾကား၊ ေရာမလူမ်ဳိးတို႕၏အထင္ကရ လမ္းမႀကီးျဖစ္ေသာ ဆီဇားရိယမွ ေဂ်႐ုဆလင္ၿမိဳ႕သို႕သြားေသာ လမ္းေပၚတြင္ တည္ရွိသည္။ ရဟႏ္ၲာေပါလူးသည္ ဆီဇားရိယၿမိဳ႕သို႕အသြားလမ္းခရီးတြင္ ညတြင္းခ်င္းအဖမ္းခံရၿပီး ၂၈ မိုင္ေ၀းေသာ ၄င္းၿမိဳ႕သို႕ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ျခင္းကို ခံရေတာ္မူသည္ (တမန္ေတာ္ ၂၃း၃၁)။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ယခုေခတ္တြင္မူ ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္ အႀကီးဆုံးစမ္းေခ်ာင္းေရျဖစ္ေသာ ““ဗကျန့ ေအာ္ဂ်က္”” ဟူေသာ စမ္းေခ်ာင္းစီးဆင္းရာေဒသျဖစ္ေသာ ““ၽြေ်-နူ-ဗငည ရာစ္အဲလ္အင္း”” ဟူေသာ ၿမိဳ႕ႏွင့္တူသည္ဟု ခိုင္းႏႈိင္းၾကပါသည္။


ဗညအသညငေ (အန္တိုနီယာ)- ေဂ်႐ုဆလင္ၿမိဳ႕ထဲက ခံတပ္အမည္
ဗညအသညငေ (အန္တိုနီယာ) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕ထဲက၊ ေဂ်႐ုဆလင္ဗိမာန္ေတာ္၏ အေနာက္ေျမာက္၊ ေထာင့္တြင္ရွိေနေသာ ခံတပ္၏အမည္ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၁း၃၄၊ ၃၇)။ ေပါလူးသည္ နာမည္ႀကီးေသာ တရားေတာ္ကို ၄င္းခံတပ္ေပၚမွ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၂း၁-၂၁)။ ရဟန္းအႀကီးအကဲမ်ား၏ သကၤန္း၀တ္႐ုံမ်ားကို ၄င္းခံတပ္တြင္ သိမ္းထားလ်က္ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ေဟ႐ုဒ္သည္ ၄င္းကို ခိုင္မာေစၿပီး မိမိ၏သူငယ္ခ်င္း မာခ္အန္ေထာ္နီကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ၄င္းေနရာအား အန္တိုနီယာဟု အမည္ေပးေခၚေ၀ၚလုိက္သည္။ ၄င္းခံတပ္သည္ အရြယ္အစား ႀကီးမားၿပီး ဗိမာန္ေတာ္အျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းခံတပ္သည္ အနက္ေပ ၃၀၊ အက်ယ္ ၁၆၅ ေပက်ယ္ေသာ ေရေျမာင္းကိုတူးၿပီး ေဘေဇတာေတာင္၏ အေနာက္ဖက္မွ ျခားထားေပးေသာ ေက်ာက္ေပၚတြင္ အနက္ေပ ၃၀၊ အက်ယ္ ၁၆၅ ေပက်ယ္ေသာ ေရေျမာင္းကိုတူးၿပီး တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ဗညအသအ့ငအန (အန္တိုထိေသ)- အေႏ္ၲာသိၿမိဳ႕တြင္ေနထိုင္သူတစ္ေယာက္၏အမည္
ဗညအသအ့ငအန (အန္တိုထိေသ) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ အေႏ္ၲာသိၿမိဳ႕တြင္ေနထိုင္သူတစ္ေယာက္၏ နာမည္ျဖစ္သည္ (ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ပဌမေစာင္ ၁၁း၂၈၊ ၁၂း၃)။


ဗညလငူ (အန္ဗီလ္)- အန္ဗီလ္
ဗညလငူ (အန္ဗီလ္)- အန္ဗီလ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေဟဘ႐ူးဘာသာစကားျဖစ္ၿပီး အဓိပ္ၸါယ္မွာ ႐ိုက္ႏွိပ္ျခင္းဟု အနက္ရသည္ (ေဟရွာယ ၄၁း၇)။
ဗစန (အာပယ္)- တိရစ္ၦာန္တစ္မ်ဳိး၏အမည္
ဗစန (အာပယ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေမ်ာက္အမ်ဳိးထဲက ေမ်ာက္တစ္မ်ဳိး၏တိရစ္ၦာန္အမည္ ျဖစ္သည္ (ဓမ္ၼရာဇ၀င္ တတိယေစာင္ ၁၀း၂၂၊ ရာဇ၀င္ဒုတိယေစာင္ ၉း၂၁)။ ၄င္းေမ်ာက္အမ်ဳိးအစားသည္ အိႏိ္ၵယႏိုင္ငံ၊ ေဆာလမုန္ႏွင့္ ဟီရမ္ေတာင္ေျခမ်ားမွ သယ္ေဆာင္လာျခင္း ျဖစ္ၿပီး ေဟဘ႐ူးလူမ်ဳိးမ်ားက ၄င္းေမ်ာက္ကို ““ေကာပ္”” ဟု ေခၚသကဲ့သို႕ ဂရိလူမ်ဳိးမ်ားကမူ ““ေကေပါ့စ္”” ဟုေခၚသည္။ ၄င္းအေခၚအေ၀ၚႏွစ္မ်ဳိးစလုံးသည္ ေမ်ာက္တစ္ေကာင္အား အိႏိ္ၵယလူမ်ဳိး၊  တာမီလ္စကားျဖင့္ မွည့္ထားေသာ အမည္ ျဖစ္သည္။ ၄င္း ““အေပ”” ဟူေသာ တိရစ္ၦာန္အမ်ဳိးအစားတစ္ခုကိုမွ် ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္လည္းေကာင္း၊ ၄င္းေဒသ၏အနီးတစ္၀ိုက္တြင္လည္းေကာင္း မေတြ႕ရေပ။


ဗစနူူန် (အာပက္လက္)- ခရစ္ယာန္တစ္ဦး၏အမည္
ဗစနူူန် (အာပက္လက္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ေရာမၿမိဳ႕တြင္ ရွိေသာ ခရစ္ယာန္တစ္ဦး၏အမည္ ျဖစ္သည္။ ၄င္း အာပက္လက္ကို ရဟႏ္ၲာေပါလူးက ႏႈတ္ဆက္ေတာ္မူသည္။ ထို႕အျပင္ အာပက္လက္သည္ ခရစ္ေတာ္ ၏တပည့္အစစ္ အမွန္ ျဖစ္ေတာ္မူသည္ (ေရာမ ၁၆း၁၀)။
ဗစ့ေမ်ေခ့ငအန် (အဖာဆာစိုက္စ္)- ကုမ္ၸဏီအမည္
ဗစ့ေမ်ေခ့ငအန် (အဖာဆာစိုက္စ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အာဆီရိမ္ဘုရင္ကက ဆာမာရီယားနယ္တြင္ တည္ထားေသာ နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႕၏ ကုမ္ၸ႑ီအမည္ ျဖစ္သည္ (ဧဇရမွတ္စာ ၅း၆၊ ၆း၆)။
ဗစ့ေမ်ငအန် (အဖာစိုက္စ္)- လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးအမည္
ဗစ့ေမ်ငအန် (အဖာစိုက္စ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ဆာမာရီယားနယ္သို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရေသာ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၏ အမည္ (ဧဇရမွတ္စာ ၄း၉) ျဖစ္သကဲ့သို႕ အာဆီရိမ္ဘုရင္ကက ဆာမာရီယားနယ္တြင္ တည္ထားေသာ နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႕၏ ကုမ္ၸ႑ီအမည္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ဗစ့ငု (အဖိခ္)- ၿမိဳ႕အမည္
ဗစ့ငု (အဖိခ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အရွဲလူမ်ဳိး၏ၿမိဳ႕အမည္ (တရားသူႀကီး ၁း၃၁၊ ေယာရႈ ၁၃း၄၊ ၁၉း၃၀) ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ဆီးရီးယားလူမ်ဳိးအဖ႐ိုဒိုက္ကို ကိုးကြယ္ေသာအခြင့္အေရးကို အသုံးျပဳသည့္ျမင္ကြင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ပ်က္စီးသြားေသာအံ့ဖြယ္ရာဗိမာန္ေတာ္အပိုင္းအစမ်ားသည္ ေဂ်ဘယ္လ၏ အေရွ႕ဘက္ (၁၂) မိုင္အကြာတြင္ တည္ရွိေသာ အဒိုနိျမစ္ (ယခုအခါ နာအီဘရာဟင္ဟု အမည္ေျပာင္း မွည့္ထားသည္) ၏ အရင္းအျမစ္ နားတြင္တည္ရွိ ေသာ စိမ္းကားသည့္ ေတာ႐ိုင္းႏွင့္လွပေသာ လြင္ျပင္လက္ဘႏြန္၏ အေနာက္ေျမာက္ရွိေတာင္ေစာင္းမ်ားေပၚတြင္ ျမင္ေတြ႕ေနရသည္။ (၂) အဖိခ္ၿမဳိ႕သည္  ဂ်ယ္ဇရီလ္နားရွိ အီစကာလူမ်ဳိး၏ ၿမိဳ႕လည္း ျဖစ္သည္ (ပထမဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၄း၁၊ ၂၉း၁)။ (၃) အဖိခ္ၿမိဳ႕သည္ အီစ္ၥေရးလူမ်ဳိးတို႕က တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျခင္းခံရေသာ ဘင္ဟာဒါၿမိဳ႕ (တတိယဓမ္ၼရာဇ၀င္  ၂၀း၂၆၊ ၃၀၊ စတုတ္ၳဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၃း၁၇) နားရွိတြင္ ရွိေသာ ေဂ်ာ္ဒန္အေရွ႕ဖက္၊ ေျမျပန္႕ေသာေနရာရွိ၊ ဒမတ္စကုၿမိဳ႕မွ ပါလက္စတိုင္းသို႕ သြားေသာလမ္းေပၚတြင္ တည္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ယခုအခါ တီဖက္ရီအိုင္တစ္ဖက္ကမ္း၊ ဂါလီလဲပင္လယ္၏အေရွ႕ဖက္ ၆မိုင္တြင္ တည္ရွိေသာ ေခတ္မွီဖိခ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။
ဗစသခေူပစ်န (အပိုကလစ္) – ဗ်ာဒိတ္ေတာ္က်မ္း
ဗစသခေူပစ်န (အပိုကလစ္) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ဂရိဘာသာစကား ျဖစ္ၿပီး ၄င္းေ၀ါဟာရ၏အနက္မွာ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္က်မ္းစာအုပ္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။
ဗစသခမပစ့ေ (အပိုခရစ္ဖ်ား) – က်မ္းပယ္စာအုပ္မ်ား
ဗစသခမပစ့ေ (အပိုခရစ္ဖ်ား) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ က်မ္းပယ္စာအုပ္မ်ားကို ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းက်မ္းပယ္ စာအုပ္မ်ားသည္ လာတင္း ဗူလ္ဂိတ္ဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆိုထားေသာ  ဇာစ္ျမစ္မစစ္ေသာ ဓမ္ၼေဟာင္းက်မ္းမ်ား ျဖစ္ၿပီး ၁၆ ရာစု၌မူ ၄င္းက်မ္းစာအုပ္မ်ားမွ နာမည္ႀကီးေသာ ဘာသာျပန္ဆိုမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲထားေသာ က်မး္စာအုပ္ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ၄င္းစာအုပ္ထဲ၌ ဘုရားသခင္၏ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ တစ္စုံတရာ ပါ၀င္သည္ဟု မမွတ္ယူ ထားၾကေပ။ (၁) ၄င္းက်မ္းမ်ားကို သမ္ၼာသစ္က်မ္းေရး ဆရာမ်ားက တစ္ခါမွ် ကိုးကားထားျခင္း မျပဳေပ။ ခရစ္ေတာ္ဘုရား ႏွင့္ အရွင္ျမတ္၏တမန္ေတာ္မ်ားက မိမိတို႕၏အခြင့္ အာဏာျဖင့္ သာမန္ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ား၏က်မ္းစာကိုသာ အတည္ျပဳေတာ္မူ ခ့ဲၾကသည္။ ၄င္းသာမန္ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတို႕၏က်မ္းစာသည္ လက္ရွိမိမိတို႕ အသုံးျပဳေနေသာ သမ္ၼာက်မ္းစာႏွင့္ အားလုံးအတူတူ ပင္ ျဖစ္သည္။ (၂) ၄င္းက်မ္းစာအုပ္သည္  ဂရိဘာသာစကားျဖင့္ မာလာခိအုပ္စိုးေသာ တိတ္ဆိတ္ေသာ ကာလ၌ ေရးသားခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသခင္ထံေတာ္မွ ႏႈတ္ႏွင့္တိုက္႐ိုက္အမိန္႕ေတာ္ထုတ္ျပန္ျခင္းမ်ားသည္ ခရစ္ယာန္ ဘာသာထြန္းကားသည့္အခ်ိန္ ျပတ္ေတာက္ခဲ့သည္။ (၃) ၄င္းစာအုပ္၌ ပါ၀င္ေသာအစိတ္အပိုင္းမ်ားသည္ သမ္ၼာက်မ္း စာအုပ္၏အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုမွ် မပါ၀င္ေပ။ ဓမ္ၼေဟာင္းက်မ္းတြင္ ၁၄ အုပ္ပါ၀င္ၿပီး ၄င္း ၁၄ အုပ္ထဲက အဓိကစာအုပ္မ်ား မွာ မာက္ၠဘီ၊ ဧဇရ၊ ပညာပါရမီ၊ အက္စတာ၊ ဘာ႐ု၊ အယ္ကေလဆီယားတိကု၊ တိုဘိယားႏွင့္ ဂ်ဴဒိက်မ္း တို႕ ျဖစ္ၾကသည္။ ဓမ္ၼသစ္က်မ္းပယ္စာအုပ္တြင္မူ ရွည္လ်ားေသာ စာေပမ်ားစြာ ပါ၀င္ၿပီး ၄င္းအေရးအသားမ်ားသည္ တမန္ေတာ္လက္ထဲမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟူေသာ လက္ၡဏာ တစ္ခုမွ် မရွိေသာေၾကာင့္ ပစ္ပယ္ထားၾကသည္။
ဗစသူူသညငေ (အပိုလိုနီယား) – မာဆီဒိုးနီယားျပည္ထဲက ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏အမည္
ဗစသူူသညငေ (အပိုလိုနီယား) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ အမ္ဖီပိုလစ္ႏွင့္သက္ဆေလာနိကားၿမိဳ႕အၾကား ၃၆ မိုင္အကြာ၌ တည္ရွိေသာ မာဆီဒုိးနီယားျပည္ရွိ ၿမိဳ႕တစ္ခု၏အမည္ ျဖစ္သည္။ ေပါလူးႏွင့္ဆီလတ္တို႕သည္ သက္ဆေလာနိကၿမိဳ႕သို႕ သြားၾကေသာ အခါ ၄င္းၿမိဳ႕မွတဆင့္ ျဖတ္သန္းသြားၾကရသည္ (တမန္ေတာ္ ၁၇း၁)။
ဗစသူူသ် (အပိုလို(စ္)) – ဂ်ဴးလူမ်ဳိးတစ္ဦး၏အမည္ (အာပိုလို)
ဗစသူူသ် (အာပိုလို) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ အလက္ဇႏ္ၵားၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားေသာ ဂ်ဴးလူမ်ဳိး၊ အမ်ဳိးသားတစ္ဦး၏ အမည္ ျဖစ္ၿပီး တရားေဟာရာတြင္ ေက်ာ္ၾကားသူႏွင့္အေဟာအေျပာ ေကာင္းသူ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၈း၂၄)။ သူသည္ ဧဖက္ၿမိဳ႕သို႕ ေအဒီ ၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိလာၿပီး ေယဇူးခရစ္ေတာ္ဘုရားသည္ မက္ဆီးယားျဖစ္ေတာ္မူသည္ကို မသိေသးေသာ္လည္း တရားဇရပ္၌ ခရစ္ေတာ္ဘုရားအေၾကာင္းကို ရဲရဲတင္းတင္း ေဟာၾကားသူ ျဖစ္သည္ (တမန္ ေတာ္ ၁၈း၂၆)။ အကြီလာႏွင့္ ပရီဆီလာတို႕ႏွစ္ဦးက အဖဘုရားသခင္၏ လမ္းစဥ္သြန္သင္ခ်က္ႏွင့္အညီ ခရစ္ေတာ္ဘုရား အေၾကာင္းကို ပိုသိႏိုင္ရန္အတြက္ ပိုေကာင္းေအာင္ သူ႕ကို သြန္သင္ေပးၾကသည္။ ထို႕ေနာက္ သူသည္ ေကာ္ရိန္႕ၿမိဳ႕ သို႕ ဆက္သြားၿပီး ၄င္းၿမိဳ႕တြင္ ေပါလူးႏွင့္ ေတြ႕ဆုံၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၁၈း၂၇၊ ၁၉း၁)။ ၄င္းေနရာ၌ ေပါလူး မ်ဳိးႀကဲခဲ့ေသာ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ေရေလာင္းၾကည့္႐ႈေတာ္မူရာ (၁ ေကာ္ရိန္႕ ၁း၁၂) လူေျမာက္မ်ားစြာကို ခရစ္ေတာ္ ဘုရားထံသို႕ ပို႕ေဆာင္ ရရွိေတာ္မူသည္။ သူ၏တပည့္မ်ားက သူ႕အေပၚ သံေယာဇဥ္ ရွိလာၾကသည္ (၁ေကာ္ရိန္႕ ၃း၄-၇၊ ၂၂)။ ေပါလူးက ေကာ္ရိန္႕အမ်ဳိးသားတို႕ထံ ေပးပို႕ေသာ ပထမၾသ၀ါဒစာေစာင္ကို ေရးသားခ်ိန္တြင္ အာပိုလိုသည္ ေပါလူးႏွင့္အတူ ဧဖက္ၿမိဳ႕တြင္ အတူရွိေနရာ၊ ေပါလူးက တိတုထံသို႕ေရးသားေသာစာေစာင္၌ အာပိုလိုကို ရည္ၫြန္း ထားသည္ (တိတု ၃း၁၃)။ တခ်ဳိ႕ကလည္း အာပိုလိုသည္ ေဟၿဗဲအမ်ဳိးသားတုိ႕ထံေရးသားေသာစာေစာင္ကို ေရးသားသူ ျဖစ္သည္ဟု အေျခအျမစ္ မရွိ ေျပာဆိုသူမ်ားလည္း ရွိၾကသည္။
ဗစသူူပသည (အပိုလိယမ္) – ဖ်က္ဆီးသူ
ဗစသူူပသည (အပိုလိယမ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဖ်က္ဆီးသူဟု အနက္ရသည္။ က်ဳိင္းေကာင္မ်ားက ကိုယ္စားျပဳထား ေသာ ေကာင္းကင္တမန္ေတာ္မ်ားအဖြဲ႕၏ ဘုရင္အား ေပးထားေသာ အမည္နာမ ျဖစ္သည္။ ၄င္းအမည္သည္ ေဟေျဗဦး ဘာသာစကားျဖင့္ အာဘက္ဒြန္ဟု ေခၚၿပီး ဂရိဘာသာစကားျဖင့္ အပိုလိယမ္ဟု ေခၚတြင္ေလ၏ (ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ၉း၁၁)။
ဗစသ်အူန (အာေပါဆလ္) – တမန္ေတာ္ႀကီး
ဗစသ်အူန (အာေပါဆလ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ တမန္ေတာ္ႀကီးဟု အနက္ရသည္။ တမန္ေတာ္ႀကီးဟူေသာ ေ၀ါဟာရ သည္ သံတမန္၊ သတင္းစကားသယ္ေဆာင္သူ၊ ေစလႊတ္ျခင္းခံရသူဟု အနက္ရသည္။ ဤေ၀ါဟာရကို ခမည္းေတာ္ဘုရား ျမတ္က သားေတာ္ေယဇူးဘုရားအား ေစလႊတ္ရာတြင္ တႀကိမ္ ရည္ၫြန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္ (ေဟေျဗ ၃း၁၊ ေယာဟန္ ၂၀း၂၁)။ သို႕ေသာ္ သာသနာေတာ္က သာသနာျပဳလုပ္ငန္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး တာ၀န္အပ္ႏွင္းထားေသာ တပည့္ေတာ္မ်ားတြင္ အသုံးမ်ားၿပီး ခရစ္ေတာ္ဘုရားရွင္၏ႏႈတ္ထြက္စကားေတာ္ျမတ္ကို ျဖန္႕ေ၀ရန္အတြက္ ဖိတ္ေခၚ ျခင္းခံၾကရေသာ တပည့္ေတာ္ႀကီး (၁၂) ပါးတို႕အား ရည္ၫြန္းထားျခင္း ျဖစ္သည္ (မာေတဦး ၁၀း၁-၅၊ မာကု ၃း၁၄၊ ၆း၇၊ လုကား ၆း၁၃၊ ၉း၁)။ တမန္ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ကၽြႏ္ုပ္တို႕တြင္ စာရင္းေလးခု ရွိကာ ၄င္းတို႕မွာ မာေတဦး ၁၀း၂-၄၊ မာကု ၃း၁၆၊ လုကား ၅း၁၄ ႏွင့္ တမန္ေတာ္ ၁း၁၃)။ ေယဇူးခရစ္ေတာ္ဘုရားက သူတို႕အား ေကာင္းကင္ႏိုင္ငံ ေတာ္၏ေသာ့မ်ားကို ေပးေတာ္မူၿပီး အရွင္ျမတ္၏၀ိညာဥ္ေတာ္ဘုရား၏ေက်းဇူးေတာ္ျဖင့္ သူတို႕ကို အသင္းေတာ္ကို တည္ေထာင္သူမ်ားႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအျဖစ္ ျဖစ္ေစေတာ္မူသည္ (ေယာဟန္၁၄း၁၆၊ ၁၇၊ ၂၆၊ ၁၅း၂၆-၂၇၊ ၁၆း၇-၁၅)။ သူတို႕သည္ အသင္းေတာ္ကို ကိုယ္စားျပဳၾကေသာေၾကာင့္ ခရစ္ေတာ္ဘုရားက သူတို႕အား လူသတ္ၲ၀ါအေပါင္းတို႕ ကို ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏သတင္းေကာင္းကို ေဟာၾကားခြင့္ ေပးေတာ္မူသည္ (မာေတဦး ၂၈း၁၈-၂၀)။ ခရစ္ေတာ္ေယဇူး သည္ ရွင္ျပန္ထေျမာက္ၿပီးေနာက္၊ သူတို႕ကို ဆက္သြယ္ေတာ္မူၿပီး အရွင္ျမတ္၏ကတိေတာ္အတိုင္း မိမိတို႕၏တာ၀န္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ထူးျခားေသာ ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို သူတို႕အား ေပးေတာ္မူသည္ (တမန္ေတာ္ ၂း၄၊ ၁ ေကာ္ ရင့္ ၂း၁၆၊ ၂း၇၊ ၁၀၊ ၁၃၊ ၂ ေကာ္ရိန္႕ ၅း၂၀၊ ၁ ေကာ္ရိန္႕ ၁၁း၂)။ တမန္ေတာ္ (၁၂) ပါးထဲမွ ယုဒအစ္ၥက႐ုသည္ နတ္ဆိုး၏ျဖားေယာင္းေသြးေဆာင္ျခင္းကို ခံရၿပီးေနာက္ သူ႕ေနရာတြင္ မာသိယကို အစားထုိးလိုက္ၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၁း၂၆)။ ထို႕ေနာက္ တာဆုၿမိဳ႕သား ေပါလူးကိုလည္း တမန္ေတာ္ႀကီးမ်ား၏ စာရင္းထဲတြင္ ထည့္သြင္းလိုက္ၾကသည္ (တမန္ေတာ္ ၉း၃-၂၀၊ ၂၀း၄၊ ၂၆း၁၅-၁၈၊ ၁ တိေမာသီ ၁း၁၂၊ ၂း၇၊ ၂ တိေမာသီ ၁း၁၁)။ ရွင္လုကာသည္ တမန္ေတာ္ႀကီး မ်ားထဲမွ ပီတာ၊ ေယာဟန္ႏွင့္ ယာကုပ္ႏွစ္ဦးတုိ႕အေၾကာင္းကို အနည္းငယ္ေရးထား႐ုံမွတပါး တျခားေသာ တမန္ေတာ္ႀကီး မ်ား၏ စစ္မွန္ေသာ ရင္းျမစ္ကို မည္သူမွ် မသိရွိၾကေပ။ အသက္ပိုႀကီးေသာ ယာကုပ္သည္ တရားေတာ္အတြက္ အသတ္ခံရ ၿပီး (တမန္ေတာ္ ၁၂း၂) ေနာက္ အသက္ပိုငယ္ေသာ ယာကုပ္သည္ အေရဖ်ားမလွီးေသာ တမန္ေတာ္ေပါလူးက ဂ်ဴးလူမ်ဳိး မဟုတ္သူမ်ားထံသို႕ တရားလိုက္လံေဟာၾကားရာတြင္ ေဂ်႐ုစလင္ၿမိဳ႕၌ ေနထိုင္ေတာ္မူသည္ (ဂါလားဆီယာ ၂ း ၈)။ တမန္ေတာ္ႀကီး ျဖစ္သူမ်ား၏ တမူထူးေသာ လက္ၡဏာမ်ားမွာ (၁) တမန္ေတာ္တို႕သည္ ေယဇူး ခရစ္ေတာ္ကို ျမင္ဖူးၾကရၿပီး မိမိတို႕ကိုယ္တိုင္ သိေတာ္မူေသာ အသိတရားမွ ခရစ္ေတာ္ဘုရား၏ရွင္ျပန္ထေျမာက္ျခင္းႏွင့္ ခရစ္ေတာ္ဘုရားကို သက္ေသ ခံႏိုင္ၾကရမည္ (ေယာဟန္ ၁၅း၂၇၊ တမန္ေတာ္ ၁း၂၁-၂၂၊ ၁ ေကာ္ရိန္႕ ၉း၁၊ တမန္ေတာ္ ၂၂း၁၄-၁၅)။ (၂) သူတို႕ကို ခရစ္ေတာ္ေယဇူးက ၄င္းလုပ္ငန္းသို႕ တိုက္႐ိုက္ေခၚယူျခင္း ခံၾကရသူ ျဖစ္ၾကရမည္ (လုကာ ၆း၁၃၊ ဂါလာဆီးယား ၁း၁)။ (၃) သူတို႕သည္ မွားယြင္းမႈကင္းစြာျဖင့္ ႏိႈးေဆာ္လမ္းျပျခင္းကို ခံၾကရၿပီး အမွားမ်ားကို တန္ျပန္တိုက္ဖ်က္ရာတြင္ အေျပာအဆို၊ အေနအထိုင္အားျဖင့္ အမ်ားျပည္သူကို သြန္သင္ရာတြင္ မမွားယြင္းသူ ျဖစ္ၾကရမည္ (ေယာဟန္ ၁၄း၂၆၊ ၁၆း၁၃၊ ၁ သက္ဆာေလာနိကား ၂း၁၃)။ (၃) တမန္ေတာ္ျဖစ္သူမ်ားသည္ တန္ခိုးလက္ၡဏာကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ရသည္ (ရွင္မာကု ၁၆း၂၀၊ တမန္ေတာ္ ၂း၄၃၊ ၁ ေကာ္ရိန္႕ ၁၂း၈-၁၁)။
ဗစသအ့နခေမပ (အာပိုတိကရီ) – ရန႕ံေမႊး
ဗစသအ့နခေမပ (အာပိုတိကရီ) – ရန႕ံေမႊး ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေခတ္သစ္အသုံးအႏႈန္းတြင္မူ အေမြးအႀကိဳင္ဟု သုံးထားသည္ (ထြက္ေျမာက္ရာ ၃၀း၂၅၊ ၃၇း၂၉၊ ေယဇေက်လ ၁၀း၁)။ သန္႕ရွင္းေသာ ဆီမ်ားႏွင့္လိမ္းဆီမ်ားသည္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရန္ အတြက္ အရည္အခ်င္းျပည့္မွီေသာ ရဟန္းမ်ားအတြက္ ျပင္ဆင္ထားေလ့ရွိသည္။ ေဟေျဗလူမ်ဳိး တို႕၏ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားကိန္းကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ““မုန္႕ဖုတ္သမား (၀ါ) မုန္႕သည္”” ဟု သုံးထားသည္ (ပထမဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၈ း ၁၃)။
ဗစစေမနူ (အာပရဲလ္) – အ၀တ္အစား
ဗစစေမနူ (အာပရဲလ္) – အ၀တ္အစားဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဓမ္ၼေဟာင္းေခတ္က အမ်ဳိးသားႏွင့္အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အ၀တ္အစားကို သီးျခားသတ္မွတ္ၿပီး ၀တ္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ ““မိန္းမသည္ ေယာက်ၤားအ၀တ္ကို မ၀တ္ရ။ ေယာက်ၤား သည္လည္း မိန္းမအ၀တ္ကို မ၀တ္ရ။ ထိုသို႕၀တ္ေသာသူရွိသမွ်တို႕ကို သင္၏ဘုရားသခင္ထာ၀ရဘုရားသည္ စက္ဆုပ္ ရြံ႕ရွာေတာ္မူ၏ (တရားေဟာရာက်မ္း ၂၂ း ၅)””။ အမ်ဳိးသား သို႕မဟုတ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးဦးက အတြင္းခံအ၀တ္အစား ကို ၀တ္ဆင္လွ်င္ မိမိကိုယ္ကို ““ကိုယ္တုံးလုံး”” ဟု ေအာ္ရသည္။ ““အ၀တ္ေတာ္ကိုလည္း ခၽြတ္၍၊ ဆာမူအဲလ္ေရွ႕မွာ ထိုအတူ ပေရာဖက္ျပဳလ်က္၊ အ၀တ္မပါဘဲ တေန႕ႏွင့္တစ္ည လဲလ်က္ေန၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ေဆာလုသည္လည္း ပေရာဖက္တို႕၌ ပါသေလာဟု ဆိုေလ့ရွိၾက၏။ ပထမဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၉ း ၂၄””။ ““အ၀တ္မရွိအခ်ည္းအစည္းလွည့္လည္၍ မြတ္သိပ္လ်က္၊ သူတပါးေကာက္လႈိင္းကို ထမ္းရ၏ (ေယာဘ ၂၄ း ၁၀၊ ေဟရွာယ ၂၀ း ၂)””။ ရာထူးႀကီးသူမ်ားသည္  အတြင္းခံအ၀တ္အစားမ်ားကို ႏွစ္ထပ္ ၀တ္ဆင္ၾကရၿပီး အေပၚဆုံးက အ၀တ္အစားကို အေပၚယံ၀တ္႐ုံဟု ေခၚသည္ (ေယာဘ ၁ း ၂၀)””။ ေဘာင္းဘီရွည္ကိုမူ ရဟန္းေတာ္မ်ားကသာ ၀တ္ဆင္ရသည္။ အမ်ဳိးသားႏွင့္အမ်ဳိးသမီးတို႕သည္ ေခါင္းေပါင္းကို ၀တ္ဆင္ၾကရသည္။ ဘုရင္ႏွင့္မူးမတ္တို႕သည္ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားတြင္ ေစ်းႀကီးလွေသာ အ၀တ္တန္ဆာ မ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္ (ကမ္ၻာဦး ၄၅ း ၂၂၊ အက္စတာ ၄ း ၄၊ ၆ း ၈ – ၁၁၊ ပထမဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၈ း ၄၊ စတုတ္ၳရာဇ၀င္ ၅ း ၅၊ ၁၀ း ၂၂)။ ပေရာဖက္မ်ားႏွင့္တရားက်င့္သူမ်ားသည္ ၾကမ္းတမ္းေသာ၀တ္႐ုံကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္ (ေဟရွာယ ၂၀ း ၂၊ ဇာခရိ ၁၃ း ၄၊ မာေတဦး ၃ း၄)။
ဗစစနေူ (အာပီးလ္) – အယူခံ၀င္ျခင္း
ဗစစနေူ (အာပီးလ္) – အသနားခံျခင္း ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ လက္ေအာက္ငယ္သားက မိမိ၏အထက္လူႀကီးကို အသနားခံရာတြင္ အသုံးျပဳေသာ အသုံးအႏႈန္းျဖစ္သည္။ မိုးဇက္သည္ သဲကႏ္ၲာရကို ျဖတ္ေက်ာ္စဥ္တြင္ မိမိ၏လူမ်ဳိး ေတာ္္မ်ားက တရားစြဲဆိုခံရသူက တရားသူႀကီးထံသို႕ အသနားခံႏိုင္ရန္အတြက္ တရား႐ုံးမ်ားကို ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့သည္ (ထြက္ေျမာက္ရာ ၁၈ း ၁၃-၂၆)””။ ““မိုးဇက္သည္ ေယာက္ၡမ၏စကားကို နားေထာင္၍ စကားရွိသည့္အတိုင္းျပဳလ်က္၊ တတ္စြမ္းႏိုင္ေသာ သူတို႕ကို အီစ္ၥေရး အမ်ဳိးထဲက ေရြးေကာက္၍ လူတေထာင္အုပ္၊ တရာအုပ္၊ ငါးဆယ္အုပ္၊ တဆယ္အုပ္ အသီးသီးေခါင္းအရာ၌ ခန္႕ထားေလ၏။ ထိုသူတို႕သည္ ခပ္သိမ္းေသာအခ်ိန္၌ လူတို႕ကို တရားစီရင္ၾက၏။ ခက္ေသာ အမႈ၌ မိုးဇက္၏ အယူကို ခံၾက၏။ လြယ္ေသာအမႈကို အလိုလို စီရင္ၾက၏။ (ထြက္ေျမာက္ရာ ၁၈ း ၂၄ – ၂၆)””
ေရာမလူမ်ဳိးတို႕၏ ဥပေဒကို ၾကည့္လွ်င္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာ အယူခံ၀င္ျခင္းကား၊ ေပါလူးသည္ မိမိအေပၚ စြပ္စြဲထား ေသာအမႈမ်ားအေပၚ ခ်မွတ္လိုက္ေသာ ဖက္စတုစ္ဘုရင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို မေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ ေရာမဘုရင္ ျဖစ္ေသာ ဆီဆာဘုရင္ထံသို႕ အယူခံ၀င္ျခင္း အျဖစ္အပ်က္ပင္ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၅ း ၁၁ – ၁၂၊ ၂၁ -၂၅)။ ေပါလူးသည္ ဤအျဖစ္ အပ်က္တြင္မူ မိမိ၏ေရာမႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္းကို အခြင့္ အေရးကို အသုံးခ်ၿပီး တရားစြဲဆိုျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ အယူခံေအာင္ ျမင္ခဲ့ေလသည္။
ဗစစ့ငေ (အာဖိယား) – တိုးပြားလာျခင္း၊ ေကာေလာ္ဆဲၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ေသာ ခရစ္ယာန္အမ်ဳိးသမီး၏ အမည္
ဗစစ့ငေ (အာဖိယား) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ တိုးပြားလာျခင္းဟု အနက္ရသည့္အျပင္၊ ေကာေလာ္ဆဲၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ ေသာ ခရစ္ယာန္အမ်ဳိးသမီး၏ အမည္လည္း ျဖစ္သည္ (ဖိေလမုန္ ၁ း ၂)။ သူမသည္ ဖိေလမုန္၏ ဇနီး ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ ရွိသည္ဟု ထင္ေၾကးေပးၾကသည္။
ဗစစငင ၤသမကာ (အာပီဖိုရြမ္) – ေစ်းအမည္၊ ၿမိဳ႕အမည္
ဗစစငင ၤသမကာ (အာပီဖိုရြမ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ အပီအူးစ္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိေသာ ေစ်း၏အမည္ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၂၈ း ၁၅)။ ထို႕အျပင္ ၄င္းေ၀ါဟာရသည္ ေရာမၿမိဳ႕မွ ဘရြမ္ဒူစီအူမ္ၿမိဳ႕သို႕ သြားေသာ လမ္းေပၚတြင္ တည္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ အမည္လည္္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕သည္ ေရာမၿမိဳ႕မွ ၄၃ မိုင္အကြာတြင္ တည္ရွိသည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ေရာမၿမိဳ႕ရွိခရစ္ယာန္ မ်ားသည္ ေပါလူးကို ၄င္းၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကသည္။ ေရာမခရစ္ယာန္မ်ားသည္ ေပါလူးကို ၄င္းအာပီဖိုရြမ္ၿမိဳ႕တြင္ ေစာင့္ဆိုင္းၾကရသည္မွာ သဘာ၀ က်ေပသည္။ အေၾကာင္းကား၊ ၄င္းအာပီဖိုရြမ္ၿမိဳ႕တြင္ ေရာမၿမိဳ႕သို႕သြားေသာ လမ္းႏွင့္ တျခားေနရာသို႕သြားေသာ လမ္းႏွစ္ခု ဆုံဆည္းရာ ေနရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေရာမခရစ္ယာန္မ်ားသည္ ေပါလူးကို ၄င္းအာပီဖိုရြမ္ၿမိဳ႕တြင္ ေစာင့္ဆိုင္းၾကရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဗစစူန (အယ္ပါ) = ရနံ႕၊ ပန္းသီး
ဗစစူန (အယ္ပါ) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေဟၿဗဲစကားအားျဖင့္ ႊေစစကေ့ ဟု အနက္ရၿပီး ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ““ရနံ႕ေမႊးႀကိဳင္”” ဟု အနက္ရသည္။ က်မ္းစာထဲတြင္ အသုံးျပဳေသာ ပန္းသီးသည္ ပူေလာင္လြန္းေသာ ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္ ေကာင္းမြန္စြာ စိုက္ပ်ဳိးျဖစ္ထြန္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္ဟု ယူဆရသည္။ ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္ စိုက္ပ်ဳိးၿပီး တန္ဖိုးႀကီးေသာ အပင္မ်ဳိးကို ေဖာ္ျပထားသည္ (ေယာလ ၁း၁၂)။ ၄င္းတန္ဖိုးရွိေသာအပင္၏အမည္သည္ ဓမ္ၼသီခ်င္းမ်ားတြင္လည္း ရည္ၫြန္းသီဆိုၾကၿပီး ၄င္းအပင္သည္ အပင္၏လွပမႈေၾကာင့္ နာမည္ထင္ရွားသည္ (ေယာလ ၂း၃၊ ၅၊ ၈း၅)။  ၄င္းအပင္သည္ အေကာင္းႏွင့္အဆိုးကို ခြဲျခားသိျမင္ေစေသာ အသိတရားအပင္ အျဖစ္ တင္စားရန္ အေၾကာင္းမရွိေပ။ ေဒါက္တာ ထရီစရမ္က သမ္ၼာက်မ္းစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ပန္းသီးသည္ ဇီးခ်ဳိသီးဟု ေခၚဆိုသင့္သည္ဟု အႀကံျပဳေပးထားသည္။ ၄င္းဇီးခ်ဳိသီးအပင္သည္ အျမင့္ေပ ၃၀ ရွိၿပီး ေမႊးႀကိဳင္ေသာရနံ႕ကို ေပးစြမ္းေသာ အ၀ါေရာင္ရွိသည့္ အသီးကိုသီးေသာ အပင္ျဖစ္သည္။ မ်က္ေစ့ကို ေဟၿဗဲဘာသာစကား တြင္မူ င့်သည အီေရွာင္ဟု ဆိုၿပီး မ်က္စိထဲမွ မ်က္လုံးဟု အနက္ရသည္ (ပညာအလိမ္ၼာက်မ္း ၇း၂)။
ဗစမသည (အပရြန္) – သဖန္းရြက္မ်ား
ဗစမသည (အပရြန္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ကနဦးမိဘမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အာဒံႏွင့္ဧ၀တို႕ စတင္ျပဳလုပ္ ခဲ့ေသာ သဖန္းရြက္အ၀တ္ မ်ားကို ဆိုလိုသည္။ တမန္ေတာ္ ၁၉း၁၂ တြင္ ““ေပါလု၏ကိုယ္ေပၚမွ ပု၀ါႏွင့္ခါးပန္းမ်ားကို ဖ်ားနာေသာသူမ်ားအေပၚ၌ တင္ျခင္း အားျဖင့္ အနာေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္ကင္းၾကၿပီး နတ္ဆိုးမ်ားသည္လည္း သူတို႕ထံမွ ထြက္သြားၾက၏””။
ဗဆကငူေ (အကီြလာ) – လူနာမည္
ဗဆကငူေ (အကီြလာ) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေရွ႕ဦးခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္တစ္ဦး၏အမည္ ျဖစ္ၿပီး ရဟႏ္ၲာေပါလူး၏ ေကာ္ရင့္ ၿမိဳ႕သို႕ ပထမအႀကိမ္သြားေရာက္ခ်ိန္၌ ေတြ႕ဆုံေသာ ပြန္းတူးၿမိဳ႕သား တဲခ်ဳပ္သမား၏အမည္ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၈း၂)။ အကီြလာသည္ မိမိ၏ဇနီးျဖစ္သူ ပရစိ္ၥလႏွင့္အတူ ေအဒီ (၅၀) ခုႏွစ္၌ ဂေလာ္ဒီအူးဘုရင္၏ ေရာမၿမိဳ႕ရွိ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားကို ႏွင္ထုတ္ေသာဒီဂရီအမိန္႕အရ ေရာမၿမိဳ႕မွ ထြက္ေျပးသြားသူ ျဖစ္သည္ (တမန္ေတာ္ ၁၈း၂)။ ေပါလူးသည္ သူႏွင့္အတူ ေကာ္ရင့္ၿမိဳ႕သို႕ ခရီးဆက္ႏွင္ၿပီး အလုပ္ခ်င္းတူေသာေၾကာင့္ သူတို႕ႏွင့္အတူ ေနထိုင္ၿပီး အလုပ္လုပ္ေလ၏။ (၁၈) လၾကာ ေကာ္ရင့္ ၿမိဳ႕တြင္ေနထိုင္ၿပီးေနာက္ ေပါလူးသည္ ေကာ္ရင့္ၿမိဳ႕မွ ထြက္သြားခ်ိန္တြင္ အကီြလာႏွင့္ပရစိ္ၥလတို႕ သည္ ေပါလူးႏွင့္အတူ ဧဖက္ၿမိဳ႕သို႕ လိုက္သြားၾကၿပီး သူတို႕လင္မယားသည္ ဧဖက္ၿမိဳ႕၌ က်န္ခဲ့ၿပီး ေပါလူး သည္ ဆီးရီးယားၿမိဳ႕သို႕ ခရီးဆက္ႏွင္သည္ (တမန္ ေတာ္ ၁၈း၁၈၊ ၂၆)။ သူတို႕လင္မယားသည္ ခရစ္ယာန္ ျဖစ္လာၾကေသာအခါ ကၽြႏ္ုပ္တို႕အား အသိေပးျခင္းမရွိေသာ္လည္း သူတို႕သည္ ေယဇူးခရစ္ေတာ္၌ ေပါလူးအား ကူညီၾကသူမ်ား ျဖစ္လာၾကသည္ (၁ေကာ္ရင့္ ၁၆း၁၉)။ တဖန္သူတို႕ႏွစ္ဦးသည္ ခရစ္ေတာ္ အတြက္ အလုပ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းကို စိတ္၀င္စားၾကေသာေၾကာင့္ ေရာမၿမိဳ႕တြင္လည္း သူတို႕ကို ေတြ႕ၾကျပန္ သည္ (ေရာမ ၁၆း၃)။ သူတို႕လင္မယားသည္ ဧဖက္ၿမိဳ႕၌ ကာလၾကည္ရွည္စြာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္ဟု သိရွိရသည္ (၂တိေမာေတ ၄း၁၉)။
ဗမေဘ (အာရဲပ္) ရန္သူကိုေခ်ာင္းေျမာင္းတိုက္ခိုက္ျခင္း၊ ၿမဳိ႕အမည္
ဗမေဘ (အာရဲပ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ရန္သူကိုေခ်ာင္းေျမာင္းတိုက္ခိုက္ျခင္းဟုလည္းေကာင္း၊ ဂ်ဴးဒျပည္ရွိေတာင္တန္းမ်ားထဲတြင္ တည္ရွိေနေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏အမည္ျဖစ္ၿပီး ယခုအခါ ၄င္းၿမဳိ႕ကို ““အဲရ္ရာဘီယက္ ႏမ-ၽြေဘငပန့”” ဟု ေခၚဆိုၿပီး ျဖစ္သည္ (ေယာ႐ႈမွတ္ ၁၅း၅၂)။
ဗမေဘေ့ (အာရတ္ဘတ္) လြင္ျပင္
ဗမေဘေ့ (အာရတ္ဘတ္) ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ လြင္ျပင္ဟု အနက္ရသည္ (ဓမ္ၼရာဇ၀င္ ၁၄း၂၅၊ ေယာ႐ႈ ၃း၁၆၊ ၈း၁၄၊ ၂း၂၉၊ ၄း၇၊) ေဖာ္ျပေသာ္လည္း အာမုတ္ ၆း၁၄ တြင္မူ စိုက္ပ်ဳိးျခင္းမရွိေသးေသာ ““ေျမရိုင္း”” ဟု သုံးႏႈန္းထားသည္။ ၄င္းအသုံးအႏႈန္းသည္ ဂါလီလဲအိုင္မွ ပင္လယ္ေသသို႕စီးဆင္းလာေသာ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္၏ ေခါင္းပိုင္းခ်ဳိင့္၀မ္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းခ်ဳိင့္၀မ္းကို ယခုအခါ အာရပ္လူမ်ဳိးမ်ားက ““အဲလ္ေခါ”” ဟု ေခၚဆိုေနၾကသည္။ သို႕ေသာ္ အဲလ္ေခါသည္ ပင္လယ္ေသ၏ ေတာင္ဖက္ပိုင္းသို႕ ၁၀ မိုင္ ေက်ာ္ပိုရွည္သည္ဟု တစ္ခါတရံတြင္ ေျပာဆိုေနၾကသကဲ့သို႕၊ ပင္လယ္နီေပၚတြင္ တည္ရွိေနေသာ ““အာကဘတ္ပင္လယ္ေကြ႕”” ကိုလည္း ““၀ါဒီအဲလ္-အာရာဟတ္”” ဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည္။

http://glorianewsmm.com/?p=2411