ဝိညာဥ္ေရး သမိုင္းေျခရာ

#Crd to SpiritualFood Taunggyi

===========
ကက္သလစ္အသင္းေတာ္ရာဇဝင္အက်ဥ္းခ်ဳပ္ (ရာစုႏွစ္အလိုက္ေဖာ္ျပသည္)
ပထမရာစုႏွစ္ အခ်ိန္ကာလ AD ၃၃ မွ ၁၀၀  ထိ
===============
၁။ သခင္ေယဇူးခရစ္ေတာ္ေကာင္းကင္ဘံုသို႔ တက္ၾကြၿပီး(၁၀)ရက္
 ေျမာက္ေသာေန႔၌ သန္႔ရွင္းေသာ ဝိညာဥ္ေတာ္သည္မီးလွ်ံျဖင့္
 တမန္ေတာ္မ်ား၏ ဦးေခါင္းေပၚတြင္ ဆင္းၾကြလာသည္။

၂။ သံေပတ႐ူး၏ ပထမအႀကိမ္ၾသဝါဒတြင္ နားေထာင္သူလူမ်ိဳးေပါင္း
 စံုတို႔သည္ မိမိတို႔ဘာသာစကားအသီးသီးနားလည္ၾက၍ လူေပါင္း
 (၃၀၀၀)ခန္႔ ယံုၾကည္သက္ဝင္လာသည္။ ဒုတိယၾသဝါဒတြင္ လူ
 ေပါင္း (၅၀၀၀)ခန္႔ ယံုၾကည္သက္ဝင္လာျပန္ရာ စုစုေပါင္း (၈၀၀၀)ေက်ာ္ ကက္သလစ္ ဘာသာထဲသို႔ ဝင္လာသည္။

၃။ ေဂ်႐ုဆလင္ၿမိဳ႕တြင္ တမန္ေတာ္ႀကီးမ်ား (၃)ႀကိမ္တိုင္ေအာင္
 အစည္းအေဝးျပဳလုပ္သည္။ ပထမအႀကိမ္တြင္ ယုဒအစၥကာရီယုဒ္
 ေနရာတြင္ မာတီးယားကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္
 အစည္းအေဝးတြင္ လက္ေထာက္ရဟန္း(၇)ပါးကိုေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။
 တတိယအႀကိမ္ ေအဒီ(၅၁)ႏွစ္မိုးဇယ္၏ပညတ္တရားကို
 ဆက္လက္လိုက္နာသင့္မသင့္အျငင္းပြားရာတြင္ ကယ္တင္ျခင္း
 အဘို႔ အေရးမႀကီးေတာ့ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။

၄။ ဓမၼသစ္က်မ္း (၂၇) ေစာင္ကိုေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။၎တုိ႔မွာ-
 (၁) ဧဝံေဂလိက်မ္း(၄) ေစာင္
 (၂) တမန္ေတာ္ဝတၳဳ (၁)ေစာင္
 (၃) သံေပါလုဆံုးမစာ(၁၃)ေစာင္
 (၄) သံေပတရုဆံုးမစာ(၂)ေစာင္
 (၅) သံယာကုပ္(ငယ္)ဆံုးမစာ (၁) ေစာင္
 (၆) သံဂ်ဴဒဆံုးမစာ(၁)ေစာင္
 (၇) သံေယာဟန္ဆံုးမစာ(၃) ေစာင္
 (၈) ေဟၿဗဲဦး ဆံုးမစာ (၁)ေစာင္
 (၉) ဗ်ာဒိတ္ေတာ္က်မ္း(၁) ေစာင္ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

၅။ခရစ္သကၠရာစ္၇ဝျပည့္ႏွစ္တြင္ေရာမဗုိလ္ခ်ဳပ္ဗက္စပါးစီးယားႏူးႏွင့္
 ၎၏သားတီတူးတုိ႔မွစစ္သည္ေတာ္အေျမာက္အမ်ားျဖင့္
 ေဂ်ရုဆလင္ျမိဳ႕ကိုဖ်က္ဆီး၏။

၆။  ေဂ်ရုဆလင္ျမိဳ႕၌လည္းေကာင္း၊ ေရာမျမိဳ႕၌ လည္းေကာင္း
 အသင္းေတာ္သည္ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္းခံရသည္။

၇။  ပထမရာစုႏွစ္အတြင္းရဟန္းမင္းၾကီး(၅)ပါးစိုးစံခဲ့ျပီး (၅)ပါးစလံုး
 အသတ္ခံရသည္။

ဒုတိယရာစုႏွစ္ (ေအဒီ ၁ဝ၁ မွ ၂ဝဝထိ)
၁။  အသင္းေတာ္ဆက္လက္ညႇင္းဆဲျခင္းခံရသည္။
၂။ ဘာသာဝင္မ်ားကာတာကြန္းေဘ(Cataconbe)ေျမေအာက္တြင္း
 မ်ားတူးျပီး ပုန္းေအာင္းရသည္။
၃။ ရဟန္းမင္းၾကီး (၉)ပါးဆက္တုိက္အသတ္ခံရသည္။
၄။ ရဟန္းမင္းၾကီးနန္းသက္တုိေတာင္းသည္။

တတိယရာစုႏွစ္တြင္လည္း အသင္းေတာ္ဆက္လက္ ညႇင္းဆဲျခင္းခံရ သည္။
အသင္းေတာ္ကိုညႇင္းဆဲခဲ့ေသာဘုရင္မ်ား
(၁)နီရိုးဘုရင္(NERO)ေအဒီ(၆၄-၆၈)
(၂)ဒုိေမတီယန္ဘုရင္(DOMITIAN) ေအဒီ (၉၅-၉၆)
(၃)ထရာဂ်န္ဘုရင္(TRAJAN)ေအဒီ(၁၀၆-၁၁၇)
(၄) မာရ္ကူးစ္ ေအာ္ေရးလီယူးစ္ဘုရင္ (MARCUS AURELIUS)
   ေအဒီ(၁၆၁-၁၈၀)
(၅)ဆပ္တီးမီးဦးစ္ဆယ္ဗဲရုစ္ဘုရင္ (SEPTIMU SSEVERUS)ေအဒီ(၂၀၂-၂၁၁)
(၆)မာစီမီအူးစ္ဘုရင္( MAXIMIUS) ေအဒီ (၂၃၅-၂၃၈)
(၇)ေဒဆီအူးစ္ဘုရင္(DECIUS) ေအဒီ္(၂၄၉-၂၅၁)
(၈)ဗာေလးရီးယန္းဘုရင္ (VALERIAN) ေအဒီ္(၂၅၇-၂၆၀)
(၉)ေအာ္ေရးလီယန္းဘုရင္ (AURELIAN) ေအဒီ(၂၇၄-၂၇၅)
(၁၀)ဒီအိုကေလးစီယန္ဘုရင္ (DIOCLITIAM) ေအဒီ (၃၀၃-၃၁၁)

 သံေပတရုႏွင့္သံေပါလု ေရာမသို႔ ေရာက္ရွိခ်ိန္ေရာမတြင္ ယံုၾကည္သူ မ်ားရွိႏွင့္ျပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ဘာသာတရား ေရာက္လာျခင္းမွာ ရာဇဝင္တြင္ အတိအက်မသိရပါ။ သို႔ေသာ္ခရီးသည္မ်ား၊ ေဂ်ရုဆလင္ မွျပန္လာေသာ ေရာမစစ္သားမ်ား၊ ပထမဆုံုးယုံၾကည္သူ ဗုိလ္တစ္ရာ တပ္မွဴးေကာ္ေနးလီအူးစ္တုိ႔ေၾကာင့္ အသင္းေတာ္ေရာက္ရွိေၾကာင္းသိ ရသည္။ ေျမေအာက္လႈိဏ္ဂူသည္ ေရာမျမိဳ႕တ၀ုိက္ တြင္းေပါင္း(၅၀) ထက္ မနည္းရွိသည္။ အနက္(၃၀-၄၀)ေပ အထိရွိျပီး တြင္းအျမင့္(၁၃-၁၄)ေပထိ ရွိကာ အဆင့္ သံုး ေလးဆင့္ျဖင့္ ဆင္းရၿပီး က်ဥ္းေျမာင္းေမွာင္မုိက္လ်က္ ရွိကာ ေပါက္ဝမွတြင္းနက္အထိ ေလမည္ကဲ့သို႔ရႏုိင္ေၾကာင္း အံ့ၾသစရာ ျဖစ္ေၾကာင္း သံေဂ်ရုမ္းေရးသားခဲ့သည္။ ရဟန္းမင္းၾကီးေျမာက္မ်ားစြာ လႈိဏ္ဂူတြင္းျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ျပီး (၈)ရာစု၊ (၉)ရာစုႏွစ္မ်ားမွသာ ရဟန္းမင္းၾကီး ႐ုပ္ကလပ္မ်ားကို ျမိဳ႕ေပၚဘုရားေက်ာင္းမ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။ ယေန႔တုိင္ေျမေအာက္လႈိဏ္ဂူမ်ားကို ရဟန္းမင္းၾကီး၏ ပိုင္နက္ပစၥည္း မ်ားအျဖစ္အစိုးရက အသိအမွတ္ျပဳၾကသည္။
 စတုတၳရာစုႏွစ္ ေအဒီ (၃၀၁ မွ ၄၀၀ ထိ)
 သကၠရာဇ္ ၃၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ကြန္စတန္တိုင္းဘုရင္သည္ မိမိထက္အင္အား ႀကီးမားေသာ ရန္သူမ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာ၌ ေရာမၿမိဳ႕ေရာက္ခါနီးတြင္ ေကာင္းကင္မွခ႐ူစူးအမွတ္အသားေပၚလာၿပီး "ဤအမွတ္အသားအားျဖင့္ သင့္ရန္သူမ်ားကို ႏိုင္နင္းမည္" ဟူေသာစာသားကို ေကာင္းကင္၌ ေတြ႕ရ သည္ႏွင့္ မိမိတပ္တံဆိပ္ကို ေ႐ႊခ႐ူစူးျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာရန္သူ မ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာႏိုင္နင္းခဲ့သည္။ ကြန္စတန္တိုင္းဘုရင္၏ မယ္ေတာ္ စိန္ဟယ္လင္းနာသည္ ေဂ်႐ုဆလင္သို႔သြားၿပီး သခင္ေယဇူး၏လက္ဝါးကပ္ တိုင္ကို ရွာေတြ႕ခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၃၁၃ တြင္ ေရာမႏိုင္ငံကို ကက္သလစ္ ဘာသာႏိုင္ငံအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ တျခားဘာသာမ်ားကိုလည္း လြတ္ လပ္စြာတရားဝင္ကိုးကြယ္ခြင့္ျပဳသည္။ သကၠရာဇ္ ၃၃၇ ခုတြင္ ကြန္စတန္ တိုင္းဘုရင္သည္ ေဆးေၾကာျခင္းခံၿပီး ဘာသာဝင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။သကၠရာဇ္ ၃၂၅ ခုႏွစ္တြင္Arius ဆိုသူ၏ အယူဝါဒေပၚေပါက္လာသည္။ ၎၏အယူ ဝါဒကား ခရစ္ေတာ္သည္ ဘုရားစင္စစ္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ပုဂၢိဳလ္သံုးပါးတစ္ဆူ အေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သားေတာ္သည္ ခမည္းေတာ္ဘုရားမွ ပထမဦး ဆံုးဖန္ဆင္းျခင္းခံရေသာ ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ျဖင့္ ခမည္းေတာ္ဘုရားထက္ နိမ့္က် ေၾကာင္းသြန္သင္ခဲ့သည္။ ယင္းမွားယြင္းေနေသာသြန္သင္ခ်က္ကိုသကၠရာဇ္ ၃၂၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၀ ရက္မွ ဇူလ္ိုင္လ ၂၅ ရက္ေန႔အထိ ႏိုက္စီး(Nicea) ၿမိဳ႕တြင္ ဆရာေတာ္ႀကီး (၂၅၀) ပါး က အစည္းအေဝးျပဳလုပ္ၿပီး သားေတာ္ ဘုရားသည္ ဘုရားမွဘုရား၊ အလင္းမွအလင္း၊ ဘုရားစစ္မွဘုရားစစ္ျဖစ္ၿပီး ဖန္ဆင္းျခင္းမခံ ေမြးဖြားျခင္းကို ခံေတာ္မူ၍ ခမည္းေတာ္ဘုရားႏွင့္ ဘုရား ဇာတိေတာ္၌ တလံုးတဝတည္းရွိေၾကာင္း ေၾကျငာသြန္သင္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ကြန္စတန္တိုင္းဘုရင္နတ္႐ြာစံၿပီးေနာက္ ဂ်ဴလီယန္ဘုရင္ (၃၆၁-၃၆၃) နန္းတက္ခဲ့ၿပီး အသင္းေတာ္ကို လိမၼာပါးနပ္စြာ ညႇင္းဆဲခဲ့သည္။ ေဂ်႐ုဆ လင္ၿမိဳ႕ ဗိမာန္ေတာ္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္လိုေသာ္လည္း အလိုေတာ္ မရွိေသာေၾကာင့္ ႐ုတ္တရက္ေပၚလာေသာ မီးေတာက္ေလာင္ကၽြမ္းျခင္းျဖင့္ အလုပ္သမားမ်ား ေသဆံုးခဲ့သည္။ ဂ်ဴလီယန္ဘုရင္သည္ ပါရွားဘုရင္ႏွင့္စစ္ ျဖစ္ရာ ျမႇားထိမွန္၍ေသဆံုးခဲ့သည္။ ၃၆၃ ခုမွစ၍ အသင္းေတာ္လြတ္လပ္ခြင့္ ရခဲ့သည္။၎ရာစုႏွစ္တြင္ရေသ့ဂိုဏ္းမ်ားေပၚေပါက္လာသည္။သကၠရာဇ္ ၃၈၁ ခုႏွစ္၊ ေမလ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး Damascus လက္ထက္ ကြန္စတန္ တီႏိုပိုလီၿမိဳ႕တြင္ ဘုရင္သီအိုေဒၚစီယူးစ္ႏွင့္ ဆရာေတာ္ (၁၅၀) ပါးျဖင့္ သံဃာယနာတင္အစည္းအေဝးကို က်င္းပၿပီး ရွင္သန္လ်က္ရွိေနေသးေသာ Arius ၏ အယူဝါဒကို တိုက္ဖ်က္ခဲ့ရန္ ႏိုက္စီး (Nicea) အစည္းအေဝး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ထပ္မံအတည္ျပဳသြန္သင္ခဲ့သည္။


 ပဥၥမရာစုႏွစ္ ေအဒီ (၄၀၁ မွ ၅၀၀ ထိ)
=====
 သကၠရာဇ္ ၄၀၁ တြင္ ေရာမၿမိဳ႕ ပ်က္စီးခဲ့သည္။ ၄၀၂ တြင္ စကၠရာမင္တူး မ်ားသည္ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသည္ မိမိကိုယ္ကို အစိုးရေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ဒိုနားတူးစ္ (Donatus) ၏ အယူဝါဒေပၚေပါက္လာၿပီး ထိုမွားယြင္းေသာ အယူဝါဒကို သံၾသဂုတ္စတင္းက အတိုက္အခံျပဳခဲ့သည္။ ထိုကာလတြင္ ရဟန္းမင္းႀကီး မဟာေလအို ထင္ရွားေက်ာ္ေဇာခဲ့ၿပီး အသင္းေတာ္ကို ၂၁ ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၄၅၂ ခုႏွစ္တြင္ လူ႐ိုင္း ခုႏွစ္သိန္းေက်ာ္ျပင္သစ္ႏိုင္ငံကိုသိမ္းပိုက္ၿပီး အီတလီသို႔ ဆက္လက္ခ်ီတက္ လာရာ ရဟန္းမင္းႀကီး မဟာေလအို၏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္ေၾကာင့္ လူ႐ိုင္းဘုရင္ Attila ႏွင့္ သူ၏တပ္မ်ား ေနာက္ဆုတ္ျပန္သြားခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ (၃၉၂-၄၀၆) တြင္ စိန္ေဂ်႐ုမ္းသည္ က်မ္းစာမ်ားကို ျပဳစုခဲ့ၿပီး ဗက္သလင္ၿမိဳ႕တြင္ ပ်ံလြန္ခဲ့သည္။ အိုင္ယာလန္ ႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္ စိန္ပက္ထရစ္အား ဆရာေတာ္အျဖစ္ (၄၃၂) ခုႏွစ္တြင္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၄၇၆ ခုႏွစ္တြင္ လူ႐ိုင္းမ်ား ေရာမၿမိဳ႕ ကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ကြန္စတန္တီႏိုပိုလီၿမိဳ႕ ဆရာေတာ္ႀကီး နက္စေတာရီးယူး သည္ သခင္ေယဇူး၌ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ပါးရွိေၾကာင္း၊ မယ္ေတာ္သခင္မသည္ ဘုရား၏မယ္ေတာ္ မဟုတ္ေၾကာင္း သြန္သင္ရာ အလက္ဆျႏၵားၿမိဳ႕မွ ဆရာ ေတာ္ႀကီးဝီရီလိုႏွင့္ အျခားဆရာေတာ္ႀကီး (၁၉၈) ပါးတို႔သည္ သကၠရာဇ္ ၄၃၁ ခုႏွစ္တြင္ ဧဖက္ဆူးၿမိဳ႕၌ သံဃာယနာတင္ အစည္းအေဝးထိုင္ကာ နက္စေတာရီးယူးစ္၏ မွားယြင္းေသာအယူဝါဒကို အတိုက္အခံျပဳ၍ သခင္ ေယဇူးသည္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးတည္းသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မာရီယားသည္ ဘုရား၏ မယ္ေတာ္အမွန္စင္စစ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကျငာသြန္သင္ခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ (၄၅၁) ခုႏွစ္၊ Chaledon ၿမိဳ႕တြင္ စတုတၳအႀကိမ္သံဃာယနာတင္ အစည္း အေဝးက်င္းပသည္။ သကၠရာဇ္ (၄၉၆) တြင္ ျပင္သစ္ဘုရင္ ကလိုဗစ္ (clovis) ႏွင့္ ေနာက္လိုက္ (၃၀၀၀) ေက်ာ္တို႔ ေဆးေၾကာျခင္းခံယူၿပီး ဘာ သာထဲသို႔ ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။
 ၁၉၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီး Pius X တက္လာၿပီး သူသည္ ဗဟုသုတ၊ ပညာ  အေျမာ္အျမင္ႀကီးသူ၊ လ်င္ျမန္ဖ်တ္လတ္သူ၊ အက်င့္ပါရမီႏွင့္ ျပည့္စံုသူျဖစ္၍ အသင္းေတာ္ကို ေကာင္းစြာအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ရဟန္းမ်ားသည္ သိုးထိန္းေကာင္း ပီသစြာက်င့္ၾကံရန္ ႏိႈးေဆာ္လ်က္၊ ဘာသာဝင္မ်ား မၾကာခဏ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ပင့္ ယူရန္ႏွင့္ကေလးမ်ား အဆိုးအေကာင္းခြဲျခားတတ္သည့္အရြယ္၌ ပထမကိုယ္ေတာ္ ျမတ္ပင့္ယူရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ကာႏြန္ဥပေဒ(Canon Law) မ်ားကို စာအုပ္တစ္အုပ္တည္းျဖစ္ရန္ စတင္ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ အစိုးရသည္ ရဟန္းမင္းႀကီးႏွင့္ သံတမန္အဆက္အသြယ္ျဖတ္ၿပီး နပိုလီယန္ ဘုရင္လက္ထက္ခ်ုပ္ခဲ့ေသာ စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္ဆီးသည္။ သာသနာပိုင္ပစၥည္း၊ ေက်ာင္း၊ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားကို ျပည္သူပိုင္သိမ္းကာ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေကာ္ မတီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ရာ ရဟန္းမင္းႀကီးမွ အသိအမွတ္မျပဳဘဲ ထိုစီမံကိန္းတြင္ မပါဝင္ ၾကရန္ ကက္သလစ္ဘာသာသူမ်ားအား မိန္႔ၾကားခဲ့သည္။ ဘာသာသူမ်ားလည္း ရဟန္းမင္းႀကီး၏ မိန္႔မွာခ်က္ကို စြန္႔စားလိုက္နာခဲ့သည္။ အသင္းေတာ္သည္ ပိုမို၍ စည္းလံုးၿပီး အင္အားေတာင့္တင္းလာသည္ အစိုးရလည္း မိမိအမွားကိုသိျမင္လာ၍ ပထမကမာၻစစ္ၿပီးဆံုးေသာအခါ ရဟန္းမင္းႀကီးႏွင့္ ျပန္လည္ဆက္သြယ္လာသည္။ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္တြင္ Modernism အယူဝါဒကို ပယ္ဖ်က္ရန္ အမိန္႔ခ်သည္။ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ Pope Pius X ပ်ံလြန္ေတာ္မူၿပီး ၁၉၅၄ခုႏွစ္တြင္ ရဟႏၲာအျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ခံရသည္။ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ Pope Beneditus XV တက္လာသည္။ ထိုႏွစ္တြင္ ပထမကမာၻစစ္ႀကီးျဖစ္လာၿပီး စစ္ႀကီးျပီးေသာအခါ လူသတၱဝါမ်ား ဒုကၡမ်ားစြာႀကံဳရသည္။ ရဟန္းမင္းႀကီးသည္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လူမ်ိဳးဘာသာမေရြး ကူညီေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ အႀကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ျခင္း၊ စစ္ အက်ဥ္းသားမ်ားကို သက္ညႇာမႈရွိရန္ ေတာင္းဆိုေပးျခင္း၊ စစ္သည္မ်ား၏ မိသားစု ႏွင့္ဆိုင္ရာ ေခ်ာစာ၊ ပါဆယ္ထုပ္မ်ားကို အေရာက္ပို႔ေဆာင္ေပးေစျခင္း၊ အက်ဥ္း သားမ်ားအား သြားေရာက္ႏွစ္သိမ့္ေပးျခင္းစေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ သည္။ စစ္အတြင္း ငတ္မြတ္ေနေသာ ဂ်ာမနီ၊ ႐ုရွားစစ္သည္မ်ား၊ ကေလးသူငယ္ မ်ားကို စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ကူညီျခင္းတို႔ေၾကာင့္ Islam ဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔ပင္ ရဟန္းမင္းႀကီးကို ေက်းဇူးတင္ေသာအားျဖင့္ အီစတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီး၏ ပံုတူကို ထုလုပ္ထားရွိခဲ့သည္။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီးမွ အသင္းေတာ္ဥပေဒ (Canon Law)ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ထိုႏွစ္တြင္ ဖာတီမာၿမိဳ႕၌ မယ္ေတာ္သခင္မသည္ လူဆီးယား၊ ဂ်ာဆင္းတာ၊ ဖရန္စစၥကိုတို႔အား ႐ႈပါ႐ံု ထင္ရွားျပခဲ့သည္။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုရွားျပည္၌ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ အာဏာရလာၿပီး အသင္းေတာ္ကို ညႇင္းဆဲသည္။ ၉၀%ေသာ ေက်ာင္းမ်ားကို သိမ္းျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ဘာသာသူမ်ားကိုဖမ္းၿပီး စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ားသို႔ အလုပ္ၾကမ္းခိုင္း ေစျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႐ုရွားႏိုင္ငံရွိ ကက္သလစ္အသင္းေတာ္သည္ ရဟန္း မင္းႀကီးႏွင့္ ဆက္သြယ္ခြင့္မရသည့္အျပင္ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရ၏ အမိန္႔ကိုသာ နာခံခဲ့ ရသည္။

(၂၀)ရာစုႏွစ္အခ်ိန္ကာလ သကၠရာဇ္ (၁၉၀၁ မွ ၂၀၀၀ထိ)
==========
 ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး Beneditus XV သည္ (၁၉၂၂) တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူၿပီး ရဟန္း မင္းႀကီး Pius XI တက္လာသည္။ ထိုရဟန္းမင္းႀကီးသည္ သကၠရာဇ္ (၁၉၃၉) အထိစိုးစံခဲ့သည္။ (၁၉၂၉) ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၁၁) ရက္တြင္ အီတလီအစိုးရ သည္ ဗာတီကန္ႏိုင္ငံကို ရဟန္းမင္းႀကီးပိုင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတိျပဳခဲ့ၿပီး အသင္း ေတာ္ဆိုင္ရာ ၾသဇာအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔၌ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳဘဲ အသင္းေတာ္၏ဥပေဒကို အစိုးရကေလးစားလာသည္။ ရဟန္းမင္းႀကီး Pius XI သည္အသင္းေတာ္ကို ကာကြယ္ရန္ (CATHOLIC ACTION) ကက္သလစ္လုပ္ငန္း အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္း၍ အထူးအားေပးခဲ့သည္။ ကက္သလစ္လုပ္ငန္းႏွင့္ဆန္႔က်င္သည့္ ဖက္ဆစ္ဝါဒ၊ နာဇီဝါဒ၊ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒတို႔ကို ႐ႈံ႕ခ်ၿပီး ၎အယူဝါဒမ်ား မွားယြင္း ေၾကာင္း အတိအလင္းေၾကျငာခဲ့သည္။ ထိုရဟန္းမင္းႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္အတြင္း ႐ုရွား ႏိုင္ငံ၌ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္မ်ားသည္ ကြန္ျမဴနစ္တို႔၏  ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္မႈကို ဆက္လက္ခံေနရဆဲျဖစ္သည္။ (၁၉၂၉) ခုႏွစ္တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီးသည္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားျခင္းႏွင့္ ခရစ္ယာန္တို႔၏ ပညာေရးအတြက္ စာခၽြန္ေတာ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး (၁၉၃၁) ခုႏွစ္တြင္ အရင္းရွင္လူတန္းစားႏွင့္ အလုပ္သမားလူတန္းစားတို႔အတြက္ စာခၽြန္ေတာ္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ (၁၉၃၃) ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ အာဏာရွင္ဟစ္တ လာေခါင္းေဆာင္ေသာ နာဇီဝါဒ၊ အီတလီႏိုင္ငံတြင္ အာဏာရွင္ မူဆိုလီနီေခါင္း ေဆာင္ေသာ ဖက္ဆစ္ဝါဒမ်ား ေပၚထြန္းလာၿပီး ၎ဝါဒတို႔သည္ အသင္းေတာ္ကို မ်ားစြာဒုကၡေပးခဲ့ပါသည္။ (၁၉၃၆) ခုႏွစ္တြင္ စပိန္၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဖရန္းကို ဦးေဆာင္ ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္တို႔ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ခဲ့ရာ ဖရန္းကိုမွ အႏိုင္ရၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့သည္။ (၁၉၃၇) ခုႏွစ္တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီးသည္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ စာခၽြန္ေတာ္တစ္ရပ္ ထုတ္ေဝခဲၿပီး (၁၉၃၉) ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၈) ရက္ေန႔ တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီး Pius XI ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။ (၁၉၃၉) ခုႏွစ္ မတ္လ (၁၂) ရက္ တြင္ ရဟန္းမင္းႀကီး Pius XII တက္လာသည္။ စက္တင္ဘာလ (၁) ရက္တြင္ ဒုတိ ယကမာၻစစ္ စတင္ျဖစ္ပြားသည္။ ကမာၻစစ္ျဖစ္အံဆဲဆဲတြင္ ရဟန္းမင္းႀကီးသည္  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ (၆) ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဆက္သြယ္ခဲ့ပါေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ စစ္ႀကီးအတြင္း ပိုလန္ႏိုင္ငံ ကက္သလစ္ဘာသာဝင္မ်ား ကို နာဇီ (ဂ်ာမနီ) ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ (႐ုရွား) တို႔မွ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ညႇင္းပန္းႏွိပ္ စက္သည္။ ရဟန္းမင္းႀကီးသည္ စစ္ေၾကာင့္ဒုကၡေရာက္သူမ်ားႏွင့္ နလန္မထူႏိုင္ ေသာတိုင္းျပည္မ်ားကို အကူအညီေပးခဲ့သည္။